Македонската широка потрошувачка годинава се очекува да порасне за 260 милиони евра, до 2025 година да порасне во обем со проценета вредност од 2.5 милијарди евра, а според последните податоци изнесува 1.9 милијарди евра до крајот на 2023 година.
Тој потенцијал на раст треба да го искористат домашните компании, производители и дистрибутери за пласирање на нови и иновативни производи со додадена вредност, оценува Сергеј Зафироски од Инсајдер ИД која го спроведе истражувањето „Навигација во иднината: Синџир на снабдување, дигитализација и однесување на потрошувачи“ во овој сегмент.
Со оглед на високата инфлација во изминатиот период, како и поскапувањето на суровините и репроматеријалите, цените на крајните производи во маркетите се сѐ повисоки.
Над 75 отсто од потрошувачите имаат доверба во квалитетот на домашните производи, но истовремено имаат перцепција дека производителите, дистрибутерите и маркетите имаат превисоки профитни маржи. Тоа се должи на извештаите за милионски суми во приходите кои ги остваруваат ланците на марките, особено по 2020 година, но истовремено не се земаат во предвид самите профите кои ги остваруваат.
„Перпцепцијата дека домашните производи треба да бидат поевтини од увезените не овозможува одржлива бизнис логика. Кога потрошувачите веќе се свесни дека домашните производи имаат ист или во некои случаи и повисок квалитет треба да ја прифатат и нивната цена споредено со увезените производи, кои и покрај тоа што имаат повисоки транспортни трошоци имаат предност бидејќи се производ на економија во обем“, објаснува Зафироски.
Според него потребна е и сеопфатна маркетинг кампања која повторно ќе ги повика потрошувачите да купуваат домашни производи со висок квалитет. Но, истовремено македонските компании треба да вложат во иновации, и да ја воведат дигитализацијата која може да им донесе додадена вредност.
„Домашните производители најчесто се задоволуваат со пласманот што го имаат тука, и немаат дополнителен мотив да вложуваат во иновации. Исто така малку од нив креираат соодветен бренд и недоволно вложуваат во маркетинг, па така и самите производи не се доволно препознаени“, дополнува Зафироски.
Да не се брза со е-трговија во широката потрошувачка
Во последното истражување се нотира дека голем дел од потрошувачите и натаму сакаат физички да ги видат и одберат производите, а би нарачале онлајн само храна и пијалоци кои имаат стандардно пакување и не се брзо расипливи.
Освен ограничувањата од аспект на навиките на потрошувачите, се оценува дека и македонските компании во сегментот широка потрошувачка не се доволно подготвени да ја применат е-трговијата на краток и среден рок, иако се свесни дека иднината на продажбата е токму преку онлајн каналите.
„Домашниот пазар е сѐ уште мал за да се одржи профитабилна дистрибутивна мрежа. Мал број на компании имаат сопствена или планираат отворање на електронска продавница, но планираат да го прошират асортиманот кој го продаваат преку постоечките понудени од ланците на маркети“, се наведува во истражувањето.
Главните предизвици и натаму се недостигот на човечки капитал, како и основно ниво на воведување на дигитализацијата.
Затоа треба фокусот да се стави на подобрување на интерната дигитализација и вложување во центри за ефектите од новите технологии, за што постои и интерес и можности за поддршка преку програмите на Европската банка за обнова и развој.
