Набргу по двата смртоносни земјотреси што ги погодија Туркије и Сирија, при што загинаа над 55.000 луѓе и беа уништени илјадници домови, турската дијаспора почна да собира и испраќа помош за жртвите.
Една од првите земји од каде што беа испратени материјали за помош беше Германија, дом на повеќе од три милиони луѓе со турски корени.
Но, исто така, во Германија беше изразен стравот да се живее како припадник на турската дијаспора кога беа подметнати пожари и беа запалени донациите во Северна Рајна-Вестфалија.
Во ваква атмосфера Туркије оди на национални избори во мај за да одлучи за лидерот и политичката партија која ќе ја води медитеранската земја со 84 милиони жители во следните пет години.
Колку е „голем гласот“ на дијаспората?
Околу 6,5 милиони Турци живеат во други земји. Од нив, 3,28 милиони имаат право да го дадат својот глас на претстојните претседателски и парламентарни избори.
Во споредба со 60,9 милиони регистрирани гласачи во Туркије, гласањето на дијаспората може да изгледа минорно. Но, во ситуација кога секој глас е важен дијаспората може да има одлучувачко влијание, како што беше на изборите во 2018 година.
„Гласањето на дијаспората не прави голема разлика во изборните исходи, но сепак, гласовите на иселениците кажуваат многу за тоа што Турците што живеат надвор мислат за турската политика и иднината на нивната земја“, вели Синем Џенгиз, политички аналитичар од Катар.
Гласањето на дијаспората ќе трае од 27 април до 9 мај. Во Туркије изборите ќе се одржат на 14 мај.
Мнозинството од турската дијаспора живее во Западна Европа, каде турските работници се населиле во 1960-тите како дел од програмата за реконструкција по Втората светска војна. Тие ја сочинуваат најголемата муслиманска имигрантска група во Западна Европа.
Турците иселеници го дадоа својот глас на националните избори за првпат за време на претседателските избори во август 2014 година.
Според законот, право на глас има секој иселеник над 18 години кој е наведен во избирачкиот список што се води во канцелариите за регистрација на населението или во дипломатските претставништва.
Со над 1,4 милиони регистрирани гласачи од дијаспората, Германија е на врвот на листата, а потоа следат Франција, Холандија и Белгија.
Каков е трендот на гласање на дијаспората?
Учеството на дијаспората постепено се зголемуваше со текот на годините бидејќи властите додадоа повеќе места каде што иселениците можеа да гласаат.
„Пред 2014 година, Турците во странство кои сакаа да учествуваат на избори мораа да дојдат во Туркије за да гласаат. Сепак, процедурите за надворешно гласање станаа полесни во 2014 година, бидејќи Турците кои живеат во странство можеа да гласаат во дипломатските претставништва во земјата во која беа сместени“, вели Џенгиз.
Трендот на пораст, исто така, се совпадна со поголемото влијание на Анкара во надворешните работи, како на пример улогата на претседателот Реџеп Таип Ердоган во отворањето коридор за украинскиот извоз на жито среде конфликтот со Русија.
Во 2014 година, од 2,8 милиони регистрирани гласачи на претседателските избори, гласале само половина милион. Тоа главно се должеше на логистички прашања, бидејќи гласачките кабини беа поставени во урбаните центри, а гласачите кои првпат гласаа беа збунети околу процесот.
Сепак, Ердоган победи со 62,5 отсто од гласовите на иселениците.
Излезноста се зголеми на парламентарните избори одржани следната година, бидејќи беа додадени повеќе избирачки места, а се зголеми и времетраењето за давање гласови. Гласаа повеќе од еден милион гласачи.
Партијата за правда и развој (АК) на Ердоган повторно победи.
На уставниот референдум во 2017 година, чија цел беше да се насочи работата на претседателството, одѕивот меѓу иселениците достигна 1,4 милиони гласачи.
На претседателските и парламентарните избори во 2018 година, на кои АК Партијата победи со помош на своите сојузници, учеството на иселениците скокна на повеќе од три милиони
Што ја поттикнува дијаспората да гласа?
Себнем Косер Акџапар и Дамла Бајрактар Аксел во заедничко истражување утврдија дека турската дијаспора доби ново значење во раните 2000-ти кога АК Партијата ја сфати нејзината важност во проектирањето на меката моќ на Анкара ширум светот.
Тоа беше случај и во времето кога Анкара ги зголеми напорите за пристап во Европската унија.
Туркије значително го зголеми своето дипломатско присуство на меѓународно ниво во изминатите две децении, зголемувајќи го бројот на странски мисии од 136 во 2002 година на 236 во 2017 година.
Недостатокот на застапеност што ја добиваат политичарите со турски корени во Европа е можеби причина што ја поттикна дијаспората да има поголемо учество на турските избори.
На пример, во 1990-тите, имаше повеќе холандски суринамски политичари отколку холандски Турци во Холандија, иако Турците имаа поголемо население. Суринам, мала јужноамериканска нација, има вкупно население од над половина милион. Само регистрираните турски гласачи во Холандија се повеќе од 260.000.
Туркофобијата беше особено видлива за време на Брегзит, кога десничарските политичари разгоруваа лаги за „орда турски мигранти кои се обидуваат да стигнат до Велика Британија“.
„Истражувањата сугерираат дека Турците кои се соочуваат со дискриминација со поголема стапка во земјите во кои живеат, имаат поголема веројатност да бидат мотивирани од популистички и националистички дискурси што произлегуваат од нивната татковина. Меѓутоа, не сите Турци во Европа се чувствуваат исто, зависи и од општествено-политичкото опкружување на секоја европска држава“, вели Џенгиз.
