Со недели посредниците од Катар, Египет и САД работат на обезбедување на шестнеделна пауза во непријателствата во Газа, по стравувањата од ескалација на насилството во текот на светиот месец Рамазан.
Според Вашингтон, Израел во голема мера се согласил со рамковниот предлог кој повикува на прекин на огнот и ослободување на израелските заробеници во замена за палестинските затвореници. Но Тел Авив го бојкотираше последниот дел од разговорите во Каиро, откако инсистираше на прекумерни барања за заложници, вклучително и список на сите преостанати заробеници што ги држи Хамас.
Во меѓувреме, администрацијата на Бајден е под силен притисок да постигне примирје до Рамазан. Американскиот потпретседател Камала Харис неодамна го прекори Израел за ескалацијата на хуманитарната криза во Газа и одржа директни разговори со членот на израелскиот воен кабинет Бени Ганц за да ја нагласи итноста на договорот за заложници.
Но не правете грешка. Дури и ако се оствари привремен прекин на огнот до 10 март, траен мир во Газа е далеку од сигурен, поради многу причини.
Прво, се очекува Израел да ги поддржи плановите кои ризикуваат провокации и агресија на доселениците за време на Рамазан. Во тек се подготовки за значително засилување на присуството на израелските војници во Ерусалим и другите чувствителни области, според израелскиот министер за одбрана Јоав Галант.
Во меѓувреме, израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху, наводно, им пркоси на предупредувањата од неговата агенција за внатрешна безбедност, удвојувајќи ги плановите за ограничување на пристапот на Палестинците до џамијата Ал Акса за време на Рамазан.
Слични ограничувања одиграа клучна улога во поттикнувањето насилни конфронтации меѓу израелските екстремисти, безбедносните сили и палестинските верници во минатото, и може да се закануваат да го прекинат секое привремено примирје. Обрнете внимание на мај 2021 година, кога израелските безбедносни сили нападнаа демонстранти и на крајот упаднаа во Ал Акса, предизвикувајќи 11-дневни судири во кои загинаа најмалку 230 Палестинци.
Сегашните израелски дејства укажуваат на слична шема на дејства: Израел веќе почна да го блокира влезот во Ерусалим за Палестинците и, наводно, ги мери ограничувањата засновани на возраст за да го забрани влезот во џамијата на верниците од окупираниот Западен Брег.
Така, напорите за примирје се борат да ги решат зголемените ризици од агресија на доселениците и насилни конфронтации во Ал Акса, доведувајќи ја во прашање секоја долгорочна ефективност. Потребен е друг пристап.
„Единствениот начин да се стави крај/спречување на овој глад во Газа е итен прекин на огнот“, рече специјалниот известувач на Обединетите нации за правото на храна, Мајкл Фахри, во неодамнешниот пост на X.
„И единствениот начин да се постигне прекинот на огнот е да се санкционира Израел“.
Како што започнува Рамазан, постои значителна шанса Ал Акса да послужи како главно место на протести за илјадници Палестинци кои се противат на израелскиот напад во Газа. Исмаил Ханије, шеф на политичкото биро на Хамас, неодамна ги повика Палестинците да маршираат до џамијата на првиот ден од Рамазан во знак на протест против ограничувањата што ги постави Израел за верниците.
Овие демонстрации би можеле да му дадат изговор на Израел дополнително да ги разгори тензиите, со оглед на неговото тврдење дека Хамас ќе го користи Ал Акса за да поттикне насилство против Израел.
И Израел и Хамас имаат и конкурентни барања во врска со можното примирје, ограничувајќи го просторот за долгорочна заедничка основа. Од една страна, Хамас продолжува да бара целосен прекин на огнот наместо „привремено“ примирје. Осама Хамдан, функционер на Хамас со седиште во Либан, неодамна изјави за катарската телевизија Ал-Араби дека прекинот на израелската агресија врз Палестинците е клучен за согласноста на групата за рамка за примирје со посредство на САД.
Но изгледите за ставање крај на израелската агресија остануваат мрачни. Итамар Бен Гвир, израелскиот екстремистички десничарски министер за национална безбедност, го засилува притисокот врз Нетанјаху да ги заостри ограничувањата за пристап на палестинските верници во Ал Акса.
Тој, наводно, ѝ дал инструкции на израелската полиција да започне со спроведување на раните бариери за влез, сето тоа во време кога Израел вели дека може да се согласи на привремено примирје ако Хамас ги прифати барањата на заложниците. Така, зголеменото сомневање за меѓусебните мотиви става дополнителни ограничувања на секој потенцијален прекин на огнот и неговата издржливост во Газа.
Дополнително, и покрај меѓународниот притисок, Израел покажува малку знаци за откажување од можна копнена инвазија во Рафах. Продолжува да инсистира на тоа дека потегот е од клучно значење за искоренување на борците на Хамас, а повиците на САД за откажување на офанзивата останаа без внимание.
Израел рече дека може да ја преиспита својата офанзива доколку Хамас се согласи да ги врати заложниците во Газа пред крајниот рок за Рамазан. Но дали Израел ќе се согласи да врати голем број палестински затвореници за неколку денови? Ограничената јасност го отежнува исклучувањето на офанзивата на Рафах и невиденото страдање што доаѓа со неа.
Според УНИЦЕФ, градот засолнува 1,3 милиони палестински бегалци, вклучувајќи 600.000 деца, и го сочинува јадрото на тековната операција на ОН за хуманитарна помош.
Ова е важно бидејќи една од централните цели на шестнеделното примирје е да се реши „хуманитарната катастрофа“ во Газа и да се поддржи клучниот пристап до помош за оние на кои им е очајна потреба.
Така, меѓусебниот скептицизам за долгорочно примирје и стравувањата од окупациско насилство во Рамазан, ги нагласуваат границите на секој привремен прекин на огнот во Газа. Посредниците работат на претпоставката дека тоа би можело да воспостави мир во Газа и да ги олесни страдањата на опколените Палестинци.
Но ништо од тоа нема да се оствари ако израелската агресија продолжи со несмалено темпо.
