Во 1972 година, палестинскиот професор по патологија д-р Исмаил Заид емигрирал во Канада откако добил специјална покана од Универзитетот Далхози да предава на нивниот Медицински факултет.
Набргу по неговото пристигнување, тој дознал дека на урнатините на три палестински села на Западниот брег, вклучувајќи го и Беит Нуба, каде што е роден, е изграден проект за недвижнини наречен „Канада парк“.
„Бев згрозен од ова воено злосторство“, изјави тој за ТРТ Ворлд.
Канадскиот парк беше финансиран од Еврејскиот национален фонд (ЈНФ), организација која му помогна на Тел Авив да ја прошири својата окупација на палестинските земји од создавањето на Израел во 1948 година.
Овој инцидент ја покрена доживотната борба на Зајид против ЈНФ во соработка со групите за човекови права. Но ниту не помисли дека додека е жив ќе го види ЈНФ како се соочува со прогон. Канадската агенција за приходи (ЦРА) минатата недела го укина статусот на ЈНФ како добротворна организација за поддршка на израелската војска, која уби повеќе од 39.000 Палестинци, од кои повеќето жени и деца.
Мерката дојде по децениски посветени напори на кампањата „Стоп на ЈНФ“, која е поддржана од неколку групи за човекови права и активисти низ Канада.
И покрај тоа што неговото село на Западниот Брег останува под израелска окупација, Зајид, кој сега има 90-ина години, вели дека е задоволен што одиграл улога во блокирањето на донациите од канадски даноци кои се одбиваат од даноците за да одат кон нелегални израелски градби.
Финансирање на куршумите
Неколку канадски добротворни организации се соочија со тешки критики од групите за човекови права заради испраќање средства субвенционирани од данок на еврејски доселенички организации.
Некои од средствата дури директно одат за израелската војска. Даночните намалувања му дозволија на Израел, земја со висок БДП по глава на жител, да добие над 11 отсто од сите донации што Канаѓаните ги даваат на други земји.
ЈНФ беше главен играч меѓу овие добротворни организации и беше откриено дека директно ја финансира израелската армија. Независни еврејски гласови (ИЈВ), грасрут организација која води кампањи против расизмот и за еднакви права на Израелците и Палестинците, како и поединечни активисти поднесоа детална жалба до ЦРА и канадскиот министер за национални приходи поради ЈНФ во 2017 година.
Една година подоцна, по притисокот од ИЈВ и други групи, ЦРА изврши ревизија на ЈНФ и наложи таа да ги прекине своите врски со својата матична организација во Израел и да престане да ги здружува своите средства со неа.
ЈНФ Канада, исто така, доби упатство да престане да поддржува проекти на нелегално окупираниот Западен Брег и иницијативи поврзани со израелската војска, што е нелегално според канадскиот закон. Но бидејќи не ги исполни целосно овие директиви, ЦРА ѝ го укина добротворниот статус.
За добротворна организација во Канада, отповикувањето повлекува губење на неколку критични способности, вклучително и способноста да се издаваат официјални потврди за донации, да се квалификуваат за ослободување од данок на доход и наведување во Службениот весник на Канада.
Поединци и ентитети повеќе нема да можат да бараат даночни кредити за донации на ЈНФ Канада, придобивка што претходно насочуваше милијарди канадски долари за проекти во Израел. Иако оваа одлука може да биде преседан против ционистичките групи, таа доаѓа значително доцна, имајќи предвид дека активистите поминале децении повикувајќи на акција.
Карен Родман од Џаст Пис Адвокатс (Just Peace Advocates), една од групите кои водат кампања против различни канадски ционистички добротворни организации, на прес-конференција по најавата за отповикување изјави дека ЦРА „била премногу бавна“ во спроведувањето на правилата против ЈНФ Канада.
Сепак, таа додаде дека треба да се поздрави ЦРА за „конечно преземање акција против оваа моќна организација“.
Најголемиот поединечен земјопоседник
Еврејскиот национален фонд (ЈНФ) е основан во 1901 година по првиот Светски ционистички конгрес. Во 1908 година ЈНФ создаде подружница наречена Палестинска компанија за развој на земјиште, која имаше за цел да ги избрка палестинските селани од нивната земја.
ЈНФ ја финансираше оваа иницијатива со собирање пари од еврејските заедници ширум светот за проширување на израелските населби со стекнување земјиште на палестински територии.
Денес има подружници во 50 земји и во сите 50 американски држави, од кои секоја има добротворен статус. Цоми Сара од кампањата СТОП за ЈНФ, која е формирана во 2009 година и функционира преку репрезентативни тимови во осум земји, објаснува дека ЈНФ уште од своите рани денови се погрижила нејзините поглавја да бидат посебни организации со правен статус во различни земји низ светот.
„Тоа им нуди и финансиска и правна заштита, со тоа што секое национално поглавје работи и располага со средства независно, при што тие собрани средства редовно се испраќаат во централата“, рече таа за ТРТ Ворлд.
Еден од примарните методи што ЈНФ ги користеше за да го олесни раселувањето на Палестинците од нивната земја и да ги трансформира нивните територии беше садењето дрвја.
Оваа стратегија е дел од напорите на израелската влада за „пошумување“ од 1948 година, чија цел е искоренување на палестинските заедници од областите каде што живееле со генерации.
На пример, значаен проект за садење дрвја во пустината Накаб, главно финансиран од американски добротворни донации, ги расели бедуинските заедници. Во овие проекти, шумарските работници на ЈНФ беа придружувани од израелската полиција, насилно отстранувајќи ги бедуинските жители од нивната земја.
Од своето основање, ЈНФ со седиште во САД засади 250 милиони дрвја на окупираните палестински земји. Организацијата поседува 13 отсто од земјиштето во Израел, што ја прави единствениот најголем земјопоседник.
Според извештајот на Хјуман рајтс воч, 93 отсто од земјата на Израел е контролирана од државата, директно или преку „квази-владини тела“ како што е ЈНФ.
Мандатот на ЈНФ е да развива и издава земјиште исклучиво на Евреи, што ја вмеша државата во дискриминаторски практики за доделување земјиште против арапските граѓани.
Израелската копнена администрација (ИЛА), владино тело одговорно за управување со земјиштето, има управен совет од 22 члена. 12 од овие членови се од владините министерства и 10 од ЈНФ.
Оваа структура е она што првенствено ѝ дава значително влијание врз земјишните политики и распределбата на државните земји, се вели во извештајот.
Тула во ѕидот
Иако ЈНФ Канада планира да поднесе жалба на одлуката на Агенцијата за приходи, дебатите за активностите на ционистичките добротворни организации кои ги искористуваат канадските долари не се нови во оваа северноамериканска земја.
На конвенцијата на Зелената партија во 2016 година, член на партијата предложи резолуција за укинување на добротворниот статус на ЈНФ поради нејзината „институционална дискриминација врз нееврејските граѓани на Израел“.
Овој потег го стави прашањето во центарот на вниманието, но партијата се соочи со обвинувања дека ги „мрази Евреите“.
Во јуни 2024 година, Ники Ештон, член на парламентот од Новата демократска партија, ја повика владата на премиерот Џастин Трудо да ги истражи канадските добротворни организации кои ги насочуваат парите на даночните обврзници за поддршка на израелските воени операции и нелегалните населби.
Во последниве години, на неколку канадски добротворни организации кои го финансираа Израел им беше одземен статусот поради неуспех да работат исклучиво за добротворни цели, набројување на неквалификувани приматели на донации и обезбедување на несоодветни бенефиции за поединци.
Но ционистичките ентитети најдоа нови начини да насочат милиони долари кон Израел. Одлуката на Агенцијата за приходи на Канада за ЈНФ е еден значаен чекор кон правење дупла во сметката на оваа моќна организација, вели Цоми Сара.
„Нашата надеж е дека секоја национална подружница може да добие слични бариери за нивното собирање средства за да се започне работата за растурање на оваа неискрена добротворна организација, чија работа служеше за еколошко перење на колонијалниот проект на Израел 75 години“.
