Осумнаесетгодишниот Тал Митник стана првиот приговарач на совеста откако Израел ја започна својата воена офанзива во палестинската Газа на почетокот на октомври минатата година. Воениот суд го осуди на 30-дневна затворска казна, а набргу потоа Митник ќе мора повторно да се пријави во центарот за регрутирање. Другото одбивање најверојатно ќе доведе до уште една затворска казна.
Активист против апартхејдот, Митник беше гласен критичар на угнетувачката политика на Израел и учествуваше на протестите во Тел Авив заедно со други антивоени активисти.
„Одбивам да учествувам во војната во Газа.... колењето не го завршува колењето“, им рече Митник на новинарите пред воениот затвор каде што е притворен.
Митник е дел од Месарворт, израелска мрежа за поддршка на одбивачите на воен рок, која поврзува различни иницијативи и групи кои зазедоа идеолошки став против израелската окупација и третман на Палестинците.
Неговата одлука да излезе во јавност за пријателите на Митник е доказ за неговата храброст.
„Мојот пријател Тал, знаевме дека ќе се спротивстави уште пред војната, а јас го познавам уште од првиот пат кога бев затворен. Му реков дека е многу храбро не само да се спротивстави, туку и да се спротивставитокму сега и да го покаже своето лице“, зборуваше за ТРТ Ворлд поранешниот приговорач на совеста, Наве Шабтај Левин (19).
Тој е исто така активист на Месарворт кој одби да се пријави на служење на воениот рок минатата година и помина 115 дена во затвор издржувајќи шест казни. Тој, исто така, му помогна на Тал Митник да се подготви за неговото време во затвор.
Наве, што на хебрејски значи оаза, израснал во политичко окружување.
„Доаѓам од многу политичко семејство. Имам мајка левичарка, а татко ми е војник. Порано преку мене се расправаа за политика“.
Неговото патување како анти-апартхејд и антивоен активист во Израел почна преку преиспитување на превирањата за време на неговото детство. „Се гледате себеси во оваа земја, во војна по војна. Ги гледаш сите овие смртни случаи и почнуваш да размислуваш, како да го запреме тоа лудило? А тоа прашање е тешко да се постави“, вели Наве за ТРТ Ворлд.
„Го мразев фактот на смртта уште од денот кога се родив“, рече Наве кој почнал повеќе да се интересира за окупацијата, па дури и отишол на протести во населбата Шеик Џарах во окупираниот Источен Ерусалим.
Откако ги следел веб-страниците на алтернативните медиуми и документацијата на израелската организација за заштита на човековите права Б'Тселем за израелските прекршувања на човековите права врз Палестинците, Наве ја сфати израелската армија.
„Војската за која цел живот ми велеа дека е голема организација која ме штити и прави сѐ за моја заштита не го прави тоа; се фокусира на окупирање на друг народ. Гледајќи го тоа, бев шокиран бидејќи армијата е во срцето на израелското општество“.
Соопштувајќи ја веста на неговото семејство, мајката на Наве била прилично среќна со тоа, но неговиот татко, кој служел во израелската армија, се борел да се помири со одлуката на синот. „Многу му беше тешко, но, тој сепак ми е татко. И тој ми рече дека ме сака без разлика на сѐ“.
Наве вели дека приговарачите на совеста доаѓаат од мала привилегирана класа, особено кога станува збор за поддршка од семејствотото.
„Денот кога се спротивставив, видов некој што се пријавуваше во војска. И оваа жена ми рече „браво“. Бев збунет. Реков, добро, ако го поддржуваш тоа што го правам, зошто стануваш војник? И таа ми рече затоа што ќе го изгуби своето семејство“.
Во Израел, да му пркосиш значи да ја ризикуваш својата безбедност, да се изложиш на социјално оттргнување што може да оди до степен на губење на врските со сопственото семејство, бидејќи воената регрутација се смета за обединувачки фактор, дел од израелскиот национален идентитет и обред на премин.
„Од моментот кога ќе се родите, вие сте родени за да станете војник; не е само законот во Израел, туку и општеството“, вели Наве.
Според израелскиот закон, еврејските израелски државјани на возраст над 18 години се обврзани да служат воен рок.
Откако ќе се пријават, мажите служат три години, а жените две години. По ова, од мажите се бара да вршат период на „резервна услуга“ секоја година, додека тоа е доброволно за жените.
Сепак, постојат некои исклучоци. Израелската армија не регрутира арапски Израелци, но тие може да изберат да волонтираат. Исклучоци се даваат и на медицински, правни и верски основи. Ултраортодоксните Хареди Евреи исто така не се обврзани да служат војска. Додека на некои верски малцинства им е дозволено да не се пријават во војската, Израел има силен приговор против оние кои одбиваат да се пријават на политичка основа.
Воениот трибунал во 2004 година пресуди дека одбивањето да се служи поради политички причини спаѓа под капата на граѓанската непослушност, па оттука и причината зошто приговарачите на совеста се затвораат и осудуваат.
Како во случајот со Јифтач Спектор, бригаден генерал во резерва, кој учествуваше во бомбардирањето на нуклеарниот реактор Осирак во Ирак во 1981 година.
Во 2003 година, тој, заедно со 26 други пилоти на израелските воздухопловни сили, одби да учествува во воените операции на окупираниот Западен Брег и Газа, предизвикувајќи национален гнев и осуда.
Истата година, 13 резервисти на елитната единица командоси потпишаа писмово кое рекоа дека одбиваат да учествуваат во окупација на палестинските територии. Во 2014 година, 43 ветерани на израелската разузнавачка единица одбија да учествуваат во какви било акции против палестинските цивили на окупираните територии.
Во септември, еден месец пред почетокот на војната во Газа, над 230 израелски средношколци потпишаа отворено писмо и најавија дека ќе одбијат да служат воен рок како приговор на совеста.
Ова беше во знак на протест против сѐ поавторитарната влада на Бенјамин Нетанјаху и со барање за обновување на демократијата.
Меѓутоа, еден месец подоцна, влогот никогаш не бил толку голем за сегашната генерација на приговарачи. Израелските граѓани кои се противат на војната во Газа беа суспендирани од универзитетите, отпуштени од работа или уапсени поради критики на социјалните мрежи.
Јавната поддршка за воената офанзива на Израел, исто така се зголеми, покажа истражување на израелскиот Институт за национални безбедносни студии, според кое, 96 отсто од еврејските Израелци се обединија зад наведената цел на владата за разбивање на „владата на Хамас“.
„Војната го сврте израелското општество во друга насока; луѓето кои беа левичари станаа десничари бидејќи војната ги поттикна чувствата на национализмот“, вели Наве за променливите ставови на израелското општество.
Но за активистите како Нава Шабтај Левин и Тал Митник, антивоениот став е морален во движењето на приговарачите.
„Нема да замижуваме пред геноцидот во Газа и да бидеме трпеливи само затоа што тоа би требало да го правиме“.
