Авганистанскиот фонд, кој содржи 3,5 милијарди долари, најверојатно ќе биде пуштен во Банката за меѓународни порамнувања (BIS) со седишете во Базел, Швајцарија, изјави извор запознаен со ова прашање за ТРТ Ворлд.
„Формиран е и меѓународен комитет од експерти кои ќе ги исплатат парите“, изјави изворот за ТРТ Ворлд.
Официјално соопштение се очекува да биде објавено во наредните недели.
Девет милијарди долари девизни средства
Речиси 9 милијарди долари од девизните средства на авганистанската Централна банка што се чуваат во американски и други странски банки беа замрзнати откако талибанците го презедоа Кабул на 15 август минатата година и ја соборија тогашната Влада на претседателот Ашраф Гани, поддржана од САД.
Администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден продолжи со разговорите минатиот месец за ослободување на авганистанските средства во странски земји и покрај присуството на лидерот на Ал Каеда Ајман ал Завахири во Кабул , кој подоцна беше убиен.
Стејт департментот, сепак, ја отфрли можноста за докапитализација на Централната банка на Авганистан (ДАБ) како краткорочна опција по убиството на Завахири, тврдејќи дека талибанците предизвикале загриженост со тоа што го засолниле, прекршувајќи го договорот од 2020 година за повлекување на американските трупи.
Средства за користење
Сепак, според новиот развој, ДАБ би можел да добие средства за крајна употреба, „но САД ќе бараат строго придржување до протоколите за спречување на перење пари и антитерористичко финансирање, покрај следењето на средствата преку трета страна“, изјави изворот.
Меѓународниот одбор на експерти има и задача да обезбеди исполнување на сите овие услови.
Талибанската влада е отворена за предлог на САД за надзор од трета страна, но сака да ја задржи контролата врз тоа како се користат парите.
„Замрзнатите резерви се сопственост на народот на Авганистан, резервата на Централната банка се користи во нејзините трансакции“, изјави портпаролот на талибанците Сухаил Шахин за ТРТ Ворлд, додавајќи:
„Народот на Авганистан треба да одлучи што да прави со својата резерва и како да ја користи. Едностраната одлука за банкарските резерви „Да Авганистан“ е незаконска, освен ако ДАБ не се согласи со тоа“.
Хуманитарна катастрофа
САД беа под силен притисок од активисти за човекови права и авганистанската дијаспора да ослободат средства за ублажување на хуманитарната катастрофа што се случува во Авганистан, земја која е разурната од војната.
За САД и западните сојузници, кои досега одбиваа да ја признаат талибанската влада, главна пречка беше да се најде начин да се потрошат средствата без да им се дозволи на талибанците да ги добијат парите.
„Ослободувањето на овие средства е важно за да се олеснат тешкотиите на авганистанскиот народ на кои им е тешко да платат дури и за основните потреби“, изјави Шах Мехраби, авганистанско-американски професор по економија, кој е член на Врховниот совет на Централната банка на Авганистан.
Мехраби ја повтори важноста да се одреди како треба да се ослободат средствата за „да се овозможи стабилност на цените и да се намали нестабилноста во размената“.
Тековни дискусии
САД разговараа со Швајцарија за воспоставување механизам кој може да помогне во исплатата на средствата.
Најголем дел од странските средства на Авганистан, близу 7 милијарди долари, се чуваат во Банката на федерални резерви на Њујорк.
Преговорите за ослободување на средствата, кои се неопходни за решавање на она што Обединетите нации го нарекуваат „исклучително мрачна“ иднина за Авганистанците, се фокусирани на 3,5 милијарди долари што американскиот претседател Џо Бајден ги издвои за Авганистан.
Останатите 3,5 милијарди американски долари авганистански пари во ФЕД беа регистрирани да бидат распределени како компензација на жртвите од нападите од 11 септември, кои доведоа до американската инвазија на Авганистан во 2001 година.
Американската влада се соочи со критики за задржување на авганистанските средства во време кога обичните Авганистанци се соочуваат со глад и сиромаштија. Многумина ги критикуваа САД за политизирање на средствата против талибанците, иако терористичката организација Ал Каеда е одговорна за нападите од 11 септември.
Сепак, семејствата на 3.000-те жртви убиени во нападите на кулите близначки во Њујорк и другите градови ги притиснаа американските судови да го запленат имотот на Авганистан.
Во 2012 година, американски федерален судија ѝ ја додели на жртвите таа сума по пресудите против неколку членови на Талибанците, Ал Каеда и Иран.
