Полковникот и борбениот пилот на турските воздухопловни сили Алпер Гезеравџи, полета во вселената на двонеделна мисија до Меѓународната вселенска станица, ставајќи ја Туркије меѓу групата нации кои успешно испратија астронаути во вселената.
„Тоа е многу симболичен, важен чекор. Сепак, не е последен. Тоа е почеток на патувањето на нашата голема земја“, изјави полковникот Гезеравци во ексклузивното интервју за ТРТ Ворлд, пред првото историското лансирање на амбициозната Национална вселенска програма.
Четиричлениот екипаж тргна во 22:11 GMT (1:11 по турско време) од вселенскиот центар Кенеди во Флорида, Соединетите Американски Држави, со капсула Спејс Икс Драгон што ја носеше ракета Фалкон 9. Тие се очекува да патуваат приближно 36 часа пред да се закотват на Меѓународната вселенска станица на 19 јануари во 10:15 часот GMT .
Во интервјуто пред лансирањето, Гезеравци нагласи дека никогаш не ни сонувал да стане астронаут бидејќи тоа му изгледало возможно само за децата од другите народи. Но, на 17 јануари, додека тој ги пренесуваше аспирациите на Туркије до Меѓународната вселенска станица, небото престана да му биде граница.
„Од сега па натаму ќе бидам горд... знаејќи дека мојата земја, со силна волја и одлучност, изврши мисија со екипаж во вселената“, рече Гезеравци во видео интервјуто од Орландо, Флорида, додека беше возадолжителен карантин пред лансирањето.
„Тоа е дефинитивно историска прилика за стогодишнината на земјата, која ќе ги инспирира нашите идни генерации на нивните патишта во длабоката вселена“, додаде тој, изразувајќи дека не може да најде зборови за да ја опише радоста и честа што ја чувствувал поради тоа што е дел од оваа мисија.
Придонес за вселенската наука
Екипажот на Акс-3 го вклучува главниот астронаут на Аксион Спејс и поранешен командант на Меѓународната вселенска станица, Мајкл Лопез-Алегрија, кој ги претставува Шпанија и САД. Во 2022 година, тој ја водеше првата приватна мисија на Меѓународната вселенска станица, мисијата Аксиом 1 (Акс-1).
Пилотот на мисијата е полковникот од италијанските воздухопловни сили, Валтер Виладеи. Гезеравци, учествува во Акс-3 како специјалист за мисии заедно со шведскиот астронаут Маркус Ванд од Европската вселенска агенција.
Откако ќе се закотви, екипажот треба да остане на Меѓународната вселенска станица 14 дена. За тоа време тие ќе присуствуваат на научните мисии на Меѓународната вселенска станица поврзани со земјата. Гезеравци ќе спроведе 13 научни експерименти подготвени од турски научници и истражувачки институции.
„Тоа е навистина темелна мисија, која опфаќа неколку полиња“, рече Гезеравци за ТРТ Ворлд, нагласувајќи го значењето на неговата мисија во придонесот за науката. Секој експеримент спроведен во вселената ги дефинира параметрите на човековото постоење во космичката средина, како и нуди нови перспективи и откритија за прашањата овде на Земјата.
Меѓу 13-те експерименти што Туркије ќе ги спроведе во Меѓународната вселенска станица е и ПРАНЕТ. Тоа е експеримент создаден од средношколци од источниот турски град Муш, кој ги испитува антибактериските ефекти на прополисот во средини со микрогравитација.
Експериментите се однесуваат на широк спектар на научни области, од наука за материјали до биотехнологија, електронско инженерство и истражување на ракот. Имено, експериментот МИЕЛОИД го истражува ефектот на изложеноста на радијација врз канцерогените клетки во вселенската средина.
Друг експеримент, ЕКСТРЕМОФИТ, вклучува ендемично растение од соленото езеро во Туркије, кое може да ја отстрани солта од почвата и водата, истражувајќи го одговорот на растенијата на различни нивоа на стрес на сол во вселенската средина и нивниот иден потенцијал во вселенскиот екосистем.
Гезеравци подвлече дека присуството на турски астронаут во Меѓународната вселенска станица им дава на научниците од нацијата „еднаква можност за конкуренција“ во областите каде што тие веќе изнесоа вредни студии.
Тој изрази силно уверување дека неговата мисија ќе поттикне „амбиција и инспирација на неколку полиња“ за Турците, млади и стари, „кои имаат намера да зачекори во вселенскиот свет како астронаути, научници, или како авијатичари“.
Споменувајќи го опкружувањето со меѓународната соработка што придонесе за инаугуративната вселенска мисија на Туркије, од меѓународниот екипаж Акс-3 до соработката со Аксиа Спејс, СпејсИкс и НАСА, Гезеравци истакна дека секоја нација и поединец го донеле на маса своето уникатно искуство.
„Работејќи со луѓе од вашата земја, го спојувате своето наследство, потекло и искуство. Во ваква меѓународна средина, можете да го соберете сето искуство што доаѓа од различни земји“, објасни тој.
„Кога станува збор за зближување на сите наши сили, тоа се покажува како одлична композиција“, изјави тој за ТРТ Ворлд.
На прес-конференцијата на екипажот Акс-3 пред лансирањето, Гезеравци ги откри личните спомени што ќе ги понесе на монументалното патување: семејни фотографии, заедно со предмети што го претставуваат неговото номадско турско наследство и делови од неговата прва ескадрила на воздухопловните сили.
Првиот турски астронаут носи и неколку изненадувачки предмети од Туркије, кои го симболизираат познатото гостопримство на земјата со позадина на меѓународниот состав на Меѓународната вселенска станица.
Додека Туркије веќе го има воспоставено своето место како моќник во вселенското истражување и технологија како една од десетте земји кои можат да конструираат свои сателити, вселенската мисија со екипаж е меѓу примарните цели на 10-годишната Национална вселенска програма на Туркије, предводена од Турската вселенска агенција (TUA) и Министерството за индустрија и технологија.
Додека Гезеравци гордо ги носи турската полумесечина и ѕвезда на своето место во космосот на 100-годишнината од Република Туркије, неговите ознаки на мисијата се украсени со симболи на оваа победа. На лепенката, која е во облик на ѕвезда на Селџук, има и 16 ѕвезди, што ги претставуваат 16-те турски народи.
Стогодишнината на Туркије се гледа и на лепенката за мисијата Aкс-3, со бројот 100 испишан на неговата долна страна.
