Најсигурен начин за обезбедување мир, стабилност и просперитет на Балканот е проширувањето на Европската унија е заклучокот од првата меѓународна конференција „Мостар 2024: Дијалог за иднината“. Конференцијата која денеска беше организирана од Министерството за надворешни работи на Босна и Херцеговина по повод 20-годишнината од реставрацијата на Стариот мост.
На вториот ден од конференцијата се одржа дипломатски панел на тема „Поврзување на минатото, сегашноста и иднината на ЕУ“.
Домаќинот на денешната средба, министерот за надворешни работи на БиХ, Елмедин Конаковиќ, истакна дека е многу среќен што е дел од тимот што направи и работеше на компромиси во Босна и Херцеговина.
„Ниту една од страните никогаш не направила никаков компромис на своја штета. Ниту еден од овие договори, ниту еден од усвоените закони, ниту еден процес не му наштети на никого што живее во БиХ и отвори море на потенцијал поради одлуката од Брисел официјално да почнат преговорите, да ни се отвори пристап до единствениот европски пазар“, рече Конаковиќ.
Тој рече дека оваа конференција е добар пат во контекст на дијалогот и дека е важно да се гледа во иднината.
„Оние работи за кои не можевме да се договориме во минатото, не мора да даваме ништо од нашите идентитети. Не мора да се одрекуваме од нашите верувања, не мора да се согласуваме со ничии наративи“, заклучи Конаковиќ.
Хрватскиот министер за надворешни работи Гордан Грлиќ Радман потсети дека градот Мостар го добива името од самиот мост и дека симболизира поврзаност, мултикултурализам и мултиетничност, но е и симбол на едно време.
Тој истакна дека му е драго што Хрватска е меѓу земјите донатори кои помогнаа во обновата на Стариот мост.
„Сакаме да видиме стабилна Босна и Херцеговина и затоа бевме искрен и силен застапник во Европската унија, бидејќи најдовме и други земји кои помогнаа во реализацијата на европскиот пат и отворањето на пристапните преговори“, рече Грлиќ. Рече Радман.
Тој додаде дека Хрватска сака да и помогне на Босна и Херцеговина, младите да останат тука, да имаат безбедно место и да не се плашат за иднината, бидејќи територијалниот интегритет на Босна и Херцеговина, суверенитетот, независноста се загарантирани и мора да бидат вткаени во иднината на Босна и Херцеговина.
Неопходен е отворен и одржлив дијалог
Заменик-министерот за надворешни работи на Туркије Бурханетин Дуран истакна дека Стариот мост не само што ги поврзува двата брега на реката Неретва, туку и ги премостува различните култури и религии. Нејзиното обновување беше моќен симбол на помирување и обновување на општественото ткиво.
„Денес, кога ја славиме оваа пресвртница, размислуваме за важноста на дијалогот за поттикнување мир и меѓусебно разбирање. Темата на оваа конференција е многу актуелна во овој поглед. Во период обележан со глобални и регионални предизвици и неизвесности во нашиот регион и пошироко, неопходен е отворен, инклузивен и одржлив дијалог“, подвлече Дуран.
Тој истакна дека неговата земја придава големо значење на механизмите за соработка на Балканот.
„Тековната војна во Украина, како и израелските злосторства против Палестинците во Газа, го потресоа нашиот регион и шират негативни последици што ги чувствува нашиот народ. Ваквите настани уште еднаш не потсетуваат колку е важно Балканот да остане регион на мирот , стабилност и безбедност. Ние цврсто веруваме дека механизмите за регионална соработка даваат опиплив придонес за постигнување на нашата цел за Балкан без конфликти и подобрувања на транспортот, енергијата и дигиталните мрежи“, рече Дуран.
Забавена динамика на процесот на ЕУ
Поранешниот претседател на Словенија, Борут Пахор, зборуваше за проширувањето на Европската унија и потсети дека кога Хрватска стана членка на ЕУ на 1 јули 2013 година, не мислел дека овој процес денес ќе оди толку бавно.
„Не смееме да бидеме задоволни со таа динамика. Тоа е динамика бавно движење“, рече Пахор.
Тој посочи дека во време кога руската агресија против Украина е во тек, а има конфликт на Блискиот исток, треба да се размислува за Западен Балкан.
„Засега има мир, безбедност и одреден просперитет и шанса да се придвижиме кон проширување на Европската унија. Но, ако проширувањето биде бавно како што беше досега, тој мир и безбедност може да бидат загрозени. Мислам дека е неопходно јасно да се каже така што, најсигурниот начин за да обезбедите мир, стабилност и просперитет овде е проширувањето на Европската унија“, рече Пахор.
На панелот говореа Рене Троказ, специјален претставник на Франција за Западен Балкан и Елена Кузмановска Биондиќ од Министерството за надворешни работи на Северна Македонија.
По панелот беше потпишана заедничка изјава „Мостарска 2024 - Изјава за иднината“ во која акцентот беше ставен на зачувување на дијалогот. Вечерва на платото под Стариот мост ќе се одржи свеченост по повод 20-годишнината од обновата на Стариот мост.
