Тековната израелска војна против Газа нанесе голема емоционална штета не само на Палестинците, туку и на милиони луѓе ширум светот. Прелистувајќи ги социјалните мрежи, сликите на смртта и уништувањето всадија длабоко чувство на вина кај многу луѓе, што доведе многумина да размислуваат дали заслужуваат да преживеат.
Сложените чувства на тага и каење ги обземаат, принудувајќи ги да се „скријат во зајачка дупка“, тие не можат да ја преболат реалноста дека преживеале додека другите загинале.
Сахар ал Наџар, клинички психолог и професор по психологија на колеџот Тритон, Илиноис во САД, вели дека вината на преживеаниот се појавува како внатрешен одговор на трауматски настани.
„Преживувањето на злосторствата додека сте во странство и далеку од саканата личност се манифестира во чувството дека некој не прави доволно. Поконкретно, може да почнеме да посакуваме тие да можат да ја тргнат болката од оние кои директно се соочуваат со угнетување“, изјави таа за ТРТ Ворлд.
Знаците и симптомите на вината на преживеаниот често може да вклучуваат повратни сеќавања на настанот, проблеми со спиењето и/или соништа за настанот, раздразливост и возбуда, наметливи мисли, пад на расположението, губење на интерес за омилените активности, чувство на беспомошност или безнадежност.
Од членови на семејствата убиени во израелските бомбардирања до луѓе, вклучително и деца, трауматизирани од сведочењето на уништувањето од прва рака, тагата го допре секој агол од животот во Газа.
„Постојаниот страв и несигурност само ги зголемуваат овие чувства, оставајќи ги луѓето да се чувствуваат изолирано и исцрпено“, изјави за ТРТ Ворлд Нихаја Абу Рајан, виш наративен терапевт и клинички социјален работник во Палестинскиот наративен институт.
„Тагата не може да се раздели од Палестинците среде тековниот геноцид - тоа е повеќеслоен и континуиран процес“, додава таа.
„Овој момент е непријатен за многумина бидејќи се борат со големи загуби: домови, членови на семејството, пријатели, безбедност, спиење и здравје. Секоја загуба придонесува за сложеното и постојано тагување, без јасни фази или крајна точка. Секој момент во средината на геноцидот носи свежи бранови на тага, бидејќи поединци сведочат за страдањата на нивните најблиски и заедници“.
Разочарувањето од меѓународната заедница, особено од политичарите, додава уште еден слој на тага бидејќи Палестинците губат верба во човековите права и правдата, вели Абу Рајан.
Таа нагласи дека тагата зазема различни форми и фази, под влијание на фактори како што се губење на контролата, затворање и предавање на должноста на другите.
Абу Рајан ја нагласува важноста од спротивставување на искушението да се потисне тагата, бидејќи таа служи како потресен потсетник за трајната борба против угнетувањето.
Неутралност = угнетување
Според Наџар, голем дел од тагата произлегува од етичките и моралните грижи за неуспехот на академските институции да се справат со глобалните злосторства и како тоа влијае на поединците кои се идентификуваат како Палестинци, вклучително и студентите и професорите.
„Токму програмите за обука на општествено одговорните практичари за работа со ранливите популации честопати не успеваат да ги насочат палестинските психолози во обуката за емоционална работа и поддршка на другите. Постои критична одговорност да се подигне психолошката благосостојба на најмаргинализираните“, вели таа.
„Неутралноста кон секое човечко страдање и траума, особено во клиничката работа, директно придонесува за системско угнетување“.
„Палестинците ја гледаат тагата како чин на пркос, за да можат да постојат и да истраат кон животот на секој начин, тие се невидливи и ограбени од животот овде во дијаспората и во окупирана Палестина“, додава Наџар.
Говорејќи за ТРТ Ворлд, неколку луѓе опишаа дека доживеале вина и дисоцијација од чувството на несоодветност во одговорот на ситуацијата во Газа, каде што бројот на загинати сега достигна повеќе од 33.000.
Сепак, Наџар вели дека тоа може да послужи како моќен катализатор за акција, притискајќи ги поединците да придонесат позитивно.
„Единствениот излез е преку тагата. Нашиот гнев често се контролира. Почувствувајте ги сите емоции, почувствувајте го целиот бес, почувствувајте го целото предавство, почувствувајте ги сите работи. Ние не сме согласни и никој не треба да биде согласен со геноцидот“, вели таа.
„Палестинците се уморни, ние сме со скршено срце, а сепак одбиваме да изгубиме контакт со нашата хуманост. Сведоци сме на зголемени напади врз нашите стипендии, испрашувања, потчинување и дехуманизација заради тоа што дишеме, што постоиме, заради отпорот да молчиме пред геноцидот“.
Наџар смета дека Палестинците не биле во можност да тагуваат и да жалат за злосторствата што се случуваат во Газа без да се очекува постојано да објаснуваат зошто заслужуваат сочувство и емпатија среде колективната траума.
„Ние сме дехуманизирани кога имаме задача да ги едуцираме другите зошто мора да бидеме третирани како луѓе“, рече таа.
„Со повеќе од 75 години окупација, дехуманизација и одземање, нашата тага не е без контекст или безгранична. Секогаш кога некој е убиен во Палестина секој ден, едно парче од нас умира со него, дури и преку границите на овој свет“.
