Среде геополитичкото ривалство меѓу Русија и западната алијанса предводена од САД, постои знак на заедништво меѓу двата блока - борбата против крвавите дијаманти.
Русија,најголемиот светски производител на дијаманти, ја повтори својата поддршка за процесот Кимберли, кој беше основан во 2003 година со цел да се искоренат „конфликтните дијаманти“ од глобалниот синџир на снабдување.
На 3. април и Русија и западните земји ја потврдија својата поддршка за дводеценискиот процес заедно со 193 земји-членки на Генералното собрание на ОН, каде беше усвоена резолуција со консензус со која се признава улогата на Процесот Кимберли во спречувањето на конфликти поттикнати од дијаманти.
Резолуцијата, исто така, ја истакна нејзината важност за овозможување на Советот за безбедност да спроведе санкции за трговијата со дијаманти од конфликти.
Амбасадорот на Зимбабве во ОН, Алберт Чимбинди, ја претстави резолуцијата, нагласувајќи ја „заложбата на Генералното собрание да се осигура дека дијамантите остануваат сила за инклузивен, одржлив развој наместо двигател на вооружени конфликти“.
„Вистина беше во 2003 година и останува вистина сега“, рече тој, дека профитот од трговијата со дијаманти може да поттикне конфликти, да ги финансира бунтовничките движења насочени кон поткопување или соборување на владите и да доведе до ширење на нелегалното оружје.
Украинскиот конфликт го комплицира процесот
Конфликтните дијаманти се дефинирани како необработени дијаманти што ги користат бунтовничките движења или нивните сојузници за финансирање вооружени конфликти насочени кон поткопување на легитимните влади.
Започнат на 1 јануари 2003 година, Процесот Кимберли се состоеше од 59 учесници кои претставуваат 85 земји, вклучувајќи ги и главните производители, извозници и увозници на необработени дијаманти.
Основана е како одговор на разорните граѓански војни во Ангола, Сиера Леоне и Либерија, каде што дијамантите се користеле за финансирање конфликти.
Сепак, во 2023 година, пленарниот состанок на Кимберли процесот не успеа да произведе консензуално соопштение за прв пат во својата историја поради сериозните разлики меѓу Русија и Западот.
Примарното прашање беше украинското барање, поддржано од Соединетите Американски Држави, Велика Британија и други, да се испита дали руското производство на дијаманти го финансира нејзиниот конфликт со Киев и импликациите за процесот Кимберли.
Русија поседува речиси една третина од светските дијаманти и 33 отсто од акциите во Алроса, водечки светски производител на необработени дијаманти.
Ова предизвика загриженост дека продажбата на дијаманти, особено во услови на тековен конфликт на Русија во Украина повеќе од две години, потенцијално може да ги финансира воените операции на Путин.
Русија и неколку сојузници силно се спротивставија на тврдењата на Украина и на испитувањето на нејзиното производство на дијаманти. Русија одби да го поддржи коминикето во кое се потврдува барањето на Украина.
Во прашање понатамошното функционирање на Кимберли процесот
Пред гласањето, Александар Репкин, заменик директор на економскиот оддел на руското Министерство за надворешни работи, ги обвини западните земји дека ја саботираат меѓународната соработка за дијаманти за „свои геополитички интереси“.
„За жал, водени од идејата за сопствената исклучителност, претставниците на западните земји решија да саботираат цела низа меѓународни соработки на глобалниот сектор за дијаманти за да им служат на сопствените геополитички интереси“, рече Репкин.
„Ова е трета година по ред како Процесот Кимберли се најде под невиден притисок од тесна група земји кои не можат да го претворат процесот во уште еден инструмент за притисок врз суверените држави“.
„Понатамошното функционирање на процесот Кимберли е загрозено, но Русија ќе направи се што може за да ја поддржи нејзината работа“, додаде Репкин.
Тој истакна дека пленарното коминике послужи како основа за резолуцијата на Генералното собрание за улогата на конфликтните дијаманти во поттикнувањето конфликти, но без таква, резолуцијата одобрена во средата „е во голема мера техничка по природа“.
Невидени предизвици
Клејтон Куран од Европската унија изјави по гласањето дека Кимберли процесот „се соочува со предизвици без преседан“ и ја осуди „агресијата на еден учесник во Кимберли процес против друг“ - руската инвазија на Украина во февруари 2022 година.
Тој повика на реформа на процесот „за да се прошири дефиницијата за конфликтни дијаманти која ќе ја долови еволутивната природа на конфликтите и реалноста на теренот“. Тој рече дека ЕУ ќе се обиде повторно оваа година да разговара за прашањето за негативното влијание на нелегалната трговија со дијаманти врз животната средина.
Велика Британија, исто така, изрази жалење поради неуспехот да се разговара за врската помеѓу приходите од необработени дијаманти на Русија и нивната инвазија на Украина. Тие ја повторија потребата од дискусија за да се осигури дека процесот Кимберли ефикасно ги решава прашањата поврзани со одвојување на дијамантите од конфликтот.
