Јубилеи на неколку најпознати југословенски филмови / Photo: AA Archive

По Втората светска војна југословенската кинематографија тргна со „Славица“ и „Ќе живее овој народ“ во 1947 година, за да во 1953 година бидат снимени девет целовечерни остварувања - од кои се издвојува пустоловниот младински филм „Син Галеб“ на режисерот Бранко Бауер работен според романот на Тоне Селишкар.

Југославија во 1963 година произведе 17 филмови меѓу кои е „Десант на Дрвар“ на режисерот Фадил Хаџиќ, со Љубиша Самарџиќ и Павле Вуисиќ меѓу главните улоги, за германскиот обид во 1944 година со падобранци да го фатат водачот на партизанското движење Јосип Броз Тито.

Половина век помина од исклучително гледаната хумористична телевизиска серија „Камионџии“ , која ја следеше и филмот „Паја и Јаре“, во кој двајца простодушни возачи незаборавно ги играа Павле Вуисиќ и Миодраг Петковиќ Чкаља.

Од партизанските филмови во 1973 година се појави филмот „Мирко и Славко“ работен според истоимениот стрип за воените доживувања на двајца мали борци, како и „Бомбаши“ со Бата Живојиновиќ и Љубиша Самарџиќ.

Сепак, далеку позначаен беше воениот спектакл „Сутјеска“ на режисерот Стипе Делиќ запаметен како еден од најскапи југословенски филмови, во кој британскиот актер Ричард Бартон ја толкуваше улогата на Тито.

Во 50 години старата „Сутјеска“ играше, покрај Ирена Папас од Грција, ѕвездената актерска екипа на југословенскиот филм во која покрај Самарџиќ и Живоиновиќ, беа Љуба Тадиќ, Борис Дворник, Милена Дравиќ, Неда Арнериќ, Реља Башиќ и бројни други.

Половина век помина и од филмот „Жута“, со Ружица Сокиќ во главната улога.

Четири децении полни цела низа гледани филмови, како „Балкан експрес“, на режисерот Бранко Балетиќ и сценаристот Гордан Михиќ за групата музиканти шверцери и преваранти кои се обидуваат да се снајдат во виорот на Втората светска војна.

Во црнохуморниот филм, со често цитираните реплики, незаборавни улоги остварија Драган Николиќ, Бора Тодоровиќ, Оливера Марковиќ, Бата Живоиновиќ, Тања Бошковиќ и пејачот на народната музика Тома Здравковиќ, а запаметена е и музиката на Зоран Симјановиќ.

Во 1983 година, филмот „Ало такси“ на режисерот и сценаристот Властимир Радовановиќ ја донесе крими приказната со Живојиновиќ и Светлана Бојковиќ во главните улоги, а четири децении полни и комедијата „Човек со четири нозе“ со легендарниот Миа Алексиќ.

Режисерот Зоран Чалиќ во 1983 година излезе со дури две продолженија на серијалот „Луди години“ со комичните Драган Гидра Бојаниќ и Марко Тодоровиќ - најпрвин на почетокот на годината со четвртиот филм „Каков дедо таков внук, а кон крајот на годината петтиот „Оди ми, дојди ми“.

Од воените филмови во 1983 година се појавија „Игмански марш“ на режисерот Здравко Шотра за страдањето на борците во зимскиот период на Романија и „Големиот транспорт“ на Вељко Булајиќ за преминувањето сремските партизани во Босна, каде освен југословенските актери играше и австрискиот актер Хелмут Бергер.

Пред 30 години прикажана е комедијата „Три карти за Холивуд“ со Бранислав Лечиќ, Богдан Диклиќ и Весна Станоевиќ, како и драмата на Олег Новаковиќ „Кажи зошто ме остави“ со Жарко Лаушевиќ и Милица Михаиловиќ.

Поминаа веќе 20 години од филмот „Професионалец“ на Душан Ковачевиќ, кој како режисер и сценарист ја екранизираше својата истоимена претстава, со Бора Тодоровиќ. Претставата настана во 1989 година и се однесува на системот на Броз, во време на комунизмот, цензурата и политичкото едноумие, додека дејството во филмот е во период помеѓу 1991 и 2001 година. Филмот беше српски кандидат за Оскар, за најдобар филм надвор од англиското говорно подрачје за 2003 година.

TRT Balkan / агенции
Популарни