Нарушувањата на нервниот систем како што се мозочните удари, мигрената и деменцијата ги „преминаа“ срцевите болести и станаа водечка причина за лошо здравје во светот, покажа големата нова студија објавена во петокот.
Повеќе од 3,4 милијарди луѓе, или 43 отсто од светската популација, доживеале некаква невролошка состојба во 2021 година, многу повеќе отколку што се мислеше, покажа истражувањето.
Студијата беше спроведена од стотици научници предводени од Американскиот институт за мерење и евалуација на здравјето (ИХМЕ), кој стана глобална референца за здравствена статистика.
Водачот на студијата Џејми Штајнмец од ИХМЕ рече дека резултатите покажуваат дека нарушувањата на нервниот систем сега се „главна причина во светот за вкупниот товар на болестите“.
Бројот на случаи на овие нарушувања е зголемен за 59 отсто во изминатите три децении, рече таа, а зголемувањето во голема мера е поттикнато од фактот што светската популација старее, а бројот на луѓе рапидно се зголемува.
Научниците проучувале како 37 различни невролошки состојби влијаеле на лошото здравје, инвалидитет и прераната смрт во 204 земји и територии од 1990 до 2021 година.
Овој податок беше искористен за да се процени колку години здрав живот се изгубени поради секоја од овие состојби, наречени Години на живот со инвалидитет- ДАЛИ (DALY).
Повеќе од 443 милиони години здрав живот ќе бидат изгубени поради нарушувања на нервниот систем ширум светот во 2021 година, што е зголемување од 18 отсто во однос на 1990 година, покажа студијата.
Меѓутоа, ако резултатите се приспособат за возраста и растечката големина на светската популација, ДАЛИ и смртните случаи од овие состојби всушност се намалиле за околу една третина, велат истражувачите.
Убедливо најлоша е ситуацијата со мозочните удари, кои се одговорни за изгубени 160 милиони години здрав живот.
Тие се проследени со форма на оштетување на мозокот наречено неонатална енцефалопатија, мигрена, деменција вклучувајќи Алцхајмерова болест, оштетување на нервите од дијабетес, менингитис и епилепсија.
Когнитивното оштетување предизвикано од Ковид е рангирано на 20-то место.
Повеќе од 11 милиони луѓе починале од 37 невролошки состојби во 2021 година, според студијата објавена во Лансет (The Lancet Neurology).
Кардиоваскуларните болести останаа водечка причина за смрт, одземајќи животи на 19,8 милиони луѓе ширум светот во 2022 година, објави ИХМЕ минатата година.
Најчести меѓу невролошките нарушувања, според истражувањата, се тензичните главоболки и мигрената.
Најбрзо растечката состојба е оштетување на нервите наречено дијабетична невропатија предизвикано од зголемениот број на случаи на дијабетес.
Не постои лек за повеќето од овие состојби, но постојат начини да се намали ризикот, вклучително и намалување на стапката на висок крвен притисок, дијабетес и консумирање алкохол, велат истражувачите.
Тие повикаа да се направи многу повеќе за спречување, лекување и рехабилитација на нарушувањата кои несразмерно ги погодуваат посиромашните земји.
„Невролошкиот „товар“ ширум светот расте многу брзо и ќе предизвика уште поголем притисок врз здравствените системи во наредните децении“, предупреди коавторот на студијата Валери Фајгин.
За прв пат, студија за глобалното оптоварување на болести го разгледа влијанието на невролошките нарушувања врз децата.
Тие сочинуваат речиси една петтина од сите ДАЛИ, што значи дека децата ширум светот изгубиле 80 милиони години здрав живот поради овие нарушувања само во 2019 година.
