Повеќенеделните поројни дождови не престанаа на ридовите околу езерото Викторија во источна Уганда, пркосејќи им на нормалните обрасци на врнежи и навестувајќи потенцијална катастрофа за локалната економија.
Одгледувачите повеќе не можат да се потпрат ниту на дождот, ниту на сонцето, а одгледувањето кафе во таа земја е основа за работните места. И другите земјоделци во регионот пријавуваат големи загуби во приносите минатата сезона.
Долгорочен проблем
Владата на Уганда сака да го зголеми производството на кафе на 20 милиони вреќи годишно до 2030 година и да ја престигне Етиопија како најголем производител на кафе во Африка, но научниците се скептични за нивните планови бидејќи загубите на земјоделските култури укажуваат на сериозен и долгорочен проблем.
„Забележуваме дека климатските промени го зголемуваат притисокот врз одгледувачите на кафе во речиси сите региони во светот“, вели Грутер, додавајќи дека тоа долго време се одразува на цената на кафето.
Минатата година европската статистичка агенција Евростат предупреди дека кафето може да стане луксузна стока. Покрај општата инфлација, главен виновник се споменуваат се помалкуте приноси, што е последица на климатските екстреми.
Ниту во Бразил тоа не е новост.
„Во последниве години, бевме сведоци на големи климатски катастрофи“, вели Марсио Фереира, претседател на бразилските извозници на кафе.
Големата суша во државата Еспирито Санто, клучен производител на кафе робуста во Бразил, веќе влијаеше на лошата жетва во земјата со 13 милиони жители.
Од научна гледна точка, ваквите настани не се изненадувачки.
Кафето страда од климатските промени
Професорот Грутер и неговиот истражувачки тим открија дека кафето значително повеќе страда од климатските промени во споредба со другите извозни производи како авокадото или индиските ореви.
„Особено зрната арабика се многу чувствителни и лошо реагираат на повисоки температури“, вели експертот.
Кафето ја сака топлата, влажна клима на тропските предели. Промените на температурата и промените во почвата веднаш се забележуваат по вкус и квалитет.
На долг рок и на глобално ниво, зголемените температури се „вистински рај“ за штетниците дури и на височини кои претходно се сметаа за безбедни. И краткорочните екстремни непогоди го отежнуваат одгледувањето
Истовремено, одгледувачите на кафе ширум светот мора да се подготват за краткорочни екстремни временски непогоди како што се суши, бури и поплави.
Хондурас, кој заедно со Бразил и Виетнам е главен извозник на кафе во земјите на ЕУ, веќе е погоден од две различни влијанија на климатските промени.
„Производството на кафе во Хондурас е во опаѓање веќе пет години“, вели Наполеон Матуте, експерт од Институтот за кафе во Хондурас.
Оваа централноамериканска земја сместена помеѓу Карибите и Пацификот постојано е погодена од урагани. Експертите за климатски промени сметаат дека тие не предизвикуваат почести тропски бури, туку се подеструктивни, а во исто време се зголемува зачестеноста на суши во земјава.
Преместување на кафето на повисока надморска висина?
Груте вели дека има неколку алтернативни опции и нови региони за одгледување кафе. Етиопија и југозападна Кенија најверојатно ќе треба да најдат нови области за одгледување.
Но, Кристоф Горнот, раководител на Одделот за агроекосистемска анализа на германскиот универзитет во Касел и Институтот за истражување на климатските влијанија во Потсдам, вели дека тоа не е посебна причина за оптимизам.
Тој тврди дека преместувањето на одгледувањето кафе на поголеми височини е речиси невозможно.
Дури и ако има температури погодни за негово одгледување, почвените услови можат да го намалат квалитетот на кафето. Според Горнот, зрната кафе го постигнуваат својот најдобар квалитет во малку кисела почва богата со хранливи материи. Тој додава дека во потенцијално новите региони недостигаат потребните знаења, искуство и инфраструктура.
Недостаток на работна сила поради иселување
Постои уште еден проблем, особено во Хондурас. Тоа се миграциите кои поттикнуваат климатски промени.
Поради тоа се забележува недостаток на работна сила на локалните фарми за кафе, вели експертот за кафе Матитуте.
Се повеќе луѓе ги напуштаат насадите по тропските бури или поплави кои предизвикуваат големи штети. Тој додава дека во моментов во Хондурас има околу 100.000 производители на кафе, а мнозинството се мали земјоделци кои се најранливи.
Горнот предвидува дека големите компании за кафе, исто така, најверојатно ќе се соочат со проблеми во иднина, бидејќи почнале да мешаат различни видови кафе за да постигнат постојан вкус на пијалак со препознатлив квалитет.
Тој смета дека климатските промени во иднина многу ќе го отежнат постигнувањето еднаков квалитет и квантитет, па затоа предлага мерки за адаптација - веднаш.
Потенцијал за одгледување кафе во мешовити култури?
Бразил поуката ја извлече од големата суша што ја погоди земјата пред речиси десет години.
Земјоделците мораа повторно да го осмислат целиот производствен процес: производителите мораа да научат како поефикасно да собираат вода, обработливото земјиште се намали, а продуктивноста се зголеми во последните години.
Горнот гледа голем потенцијал за успешно одгледување кафе во мешани култури.
Тој вели дека повисоките растенија обезбедуваат сенка за културите на кафе, ја штитат почвата од ерозија по обилните дождови и ја зголемуваат содржината на јаглерод и хранливи материи во почвата.
Ваквиот вид на одгледување придонесува и во спречувањето на растот на температурите - но само до еден Целзиусов степен.
„Но сегашните прогнози предвидуваат затоплување од три степени Целзиусови. А во тој температурен распон достигнуваме раница која нема да ни овозможи промена на мерки за прилагодување“, предупредува Горнот.
