Трошоците за живот растат низ Европската унија, како и на Балканот, бидејќи платите не се во чекор со растот на цените, особено прехранбените производи.
Според Хармонизираниот индекс на потрошувачки цени (ХИЦП) на Еуростат, просекот на цените на храната во ЕУ беше 145,2 поени во декември 2024 година, во споредба со основата од 100 поени во 2015 година.
Во Хрватска цените на храната се повисоки од европскиот просек и изнесуваат 148,7 поени, во Романија се 166,2 поени, а во Бугарија вртоглави 174,4 поени.
Евростат ја процени годишната инфлација во еврозоната на 2,5 отсто во јануари. Стапката на инфлација на храната изнесува 2,3 отсто.
Стапката на инфлација во Хрватска е пет проценти, што ја прави највисока во еврозоната.
Цените, особено храната, неодамна вртоглаво се зголемуваат во Босна и Херцеговина, Црна Гора, Србија и Северна Македонија.
Во исто време, иако е забележан благ пораст на платите, нивото на раст на цените го надминува ова, предизвикувајќи граѓаните сè повеќе да запаѓаат во сиромаштија.
Сето ова, поточно вртоглавото покачување на цените, беше причина платформата „Ало, инспекторе“ да го организира првиот општ бојкот во Хрватска на 24 јануари, кога граѓаните се воздржуваа од пазарење во трговските синџири и супермаркети.
Оттогаш, движењето се прошири низ југоисточна Европа до Босна и Херцеговина, Црна Гора, Северна Македонија, Бугарија и Србија.
Ова предизвика пад на набавките во некои земји, како Хрватска и Црна Гора, до 50 отсто за време на бојкотот. Бојкотот ги принуди владите, на пример во Хрватска, да го зголемат списокот со „заклучени цени“ од 30 на 40 или на вкупно 70. Во исто време, неколку трговски ланци ги намалија цените на стотици производи и најавија намалување на уште илјадници артикли.
Ало инспекторе најпрво повикаа на бојкот на големите мултинационални трговски синџири како германскиот Лидл и италијанскиот дисконтен синџир Евроспин, а потоа и на еднонеделен бојкот на хрватскиот трговски синџир Конзум, кој завршува на 14 февруари.
Платформата „Ало, инспекторе“ ги повика граѓаните на Хрватска да ја поддржат иницијативата на средношколците и да го бојкотираат купувањето во пекарниците и продавниците во петок на 14 февруари.
И во Босна и Херцеговина, особено во ентитетот ФБиХ, Владата одлучи да ги заклучи цените на 50 производи, додека во ентитетот РС, инспекцискиот надзор е засилен.
Сепак, сите потези на властите, како и на малопродажните синџири во Хрватска, Босна и Херцеговина, Црна Гора, Северна Македонија и Србија, не ги одвратија граѓаните од бојкотот, па тој ќе се спроведе овој петок во повеќето земји во регионот.
Во Албанија немаше бојкот и покрај спорадичните повици на социјалните мрежи. Владата лани ги зголеми платите на јавните службеници и ги зголеми пензиите, а годинава ја намали цената на струјата. Порастот на платите и платите не е проследен со значително зголемување на цените во супермаркетите.
Ниту во Словенија немаше организиран бојкот на продавниците, освен воздржување од пазарење во одредени трговски синџири, иако таму важно прашање се високите цени на храната.
Според националниот завод за статистика, цените на храната и безалкохолните пијалоци се стабилизирале во 2024 година по период на вртоглав раст.
Сепак, трговските центри во словенечките градови долж границата со Хрватска забележаа зголемен број клиенти за време на хрватскиот бојкот. Клиентите од Хрватска велат дека храната и производите за чистење се многу поевтини во Словенија. Во исто време, словенечките потрошувачи повторно почесто одат во соседна Италија за поевтини набавки.
