Меморандум за разбирање меѓу Европската унија и Србија за стратешко партнерство за одржливи суровини, синџири за производство на батерии и електрични возила беше потпишан денеска во Палатата Србија во Белград во присуство на српскиот претседател Александар Вучиќ и германскиот канцелар Олаф Шолц.
Дополнително, меѓу ЕУ и Србија беше потпишан Меморандум за разбирање за критичните суровини, кој беше потпишан од министерката за рударство и енергетика на Србија, Дубравка Ѓедовиќ Хандановиќ и потпретседателот на Европската комисија и еврокомесарот за Меѓуинституционални односи и стратешки предвидувања, Марош Шефчовиќ.
Вучиќ, Шолц и Шефчовиќ присуствуваа на Самитот за стратешки суровини што се одржа во Белград, по што претставници на неколку компании потпишаа писма со намери за развој на синџирот на вредност за е-мобилност во Србија.
Вучиќ изјави дека е горд и дека овој ден го исполнува со голема надеж за Србија.
„Ова е важно за Европа, важно е и за Германија, важно е за сите, но за нас во Србија е веројатно најважно. За нас ова ќе претставува пресвртница, голема промена и би рекол квантен скок во иднината, нешто што не верувавме дека е можно“, рече Вучиќ.
Посочи дека сѐ прават транспарентно и дека ништо нема да кријат од населението.
„Затоа нема да направиме ништо во ниту еден дел од процесот и не сакаме тоа да го криеме од нашиот народ. Тоа е една, прва, би рекол, важна работа што сакав да ја кажам. Друга важна работа е што Србија ќе инсистира, а и јас лично, како претседател на Републиката, како некој кој во два наврати ја добил најголемата доверба од граѓаните, да се бори за животната средина и за животот на нашите луѓе во Јадар и Раџевина, за да останат чисти нивниот воздух, земја и вода“, рече претседателот на Србија.
Тој истакна дека заштитата на животната средина е од суштинско значење.
„Сакам да кажам дека веруваме во огромниот економски напредок на нашата земја. Ова секако ќе ни донесе најмалку шест милијарди евра нови инвестиции. Убедливо најголемите инвестиции што сме ги имале во нашата земја“, рече Вучиќ.
Тој посочи дека ископувањето и преработката на литиум ќе доведат до повисоки плати и пензии, до подобар живот за сите луѓе во Србија, особено за луѓето во Подриње и Мачва.
„Признавам, оваа одлука бара храброст, но е донесена во вистинско време. Преземаме важен чекор со ископување на литиум во Србија, ја зголемуваме отпорноста и на овој начин можеме да ги постигнеме нашите климатски цели. Сакаме е-мобилност, сакаме мобилност без ЦO2 и тука електричната мобилност ќе игра важна улога и како што сите знаат ќе работи со литиум кој треба да го користиме пред сè кога станува збор за батериите. Затоа ни треба климатски неутрална струја, но пред се батерии“, вели Шолц.
Тој нагласи дека проектот Јадар е пред сѐ добар за Србија.
„Тоа носи добри економски перспективи за развој за целиот регион каде што ќе се врши рударството, но и за целата држава. А тоа се два принципа кои ќе ги почитуваме и имаме обврска да го правиме тоа во иднина. Станува збор за рударството да се врши според највисоките стандарди кога станува збор за заштита на животната средина и биодиверзитетот“, рече тој.
Тој истакна дека тоа е и европски проект, за што се заблагодари.
„Потребен ни е европскиот дух и тоа е нешто што е од големо значење за иднината. Поради оваа причина, би сакал да ја поврзам мојата посета со јасно застапување за европска интеграција на земјите од Западен Балкан во ЕУ. Тоа е мојата амбиција, да помогнам во тоа и да се погрижам земјите од Западен Балкан, откако одамна им беше ветено во Солун пред 20 години, да ја добијат таа перспектива за членство во ЕУ во догледна иднина“, рече Шолц.
Канцеларот изјави дека разговарал со претставници на Рио Тинто за проектот „Јадар“ и дека лично побарал од претседателот на компанијата да се обврзе дека компанијата ќе ги почитува сите еколошки стандарди за време на експлоатацијата на рудата и изјавил дека тој имаше добиено гаранции од нив дека тоа ќе го стори.
„Проектот ќе функционира само доколку е ориентиран според стандардите кои ние ги сметаме за точни. А тие стандарди се високи кога станува збор за заштита на климата, животната средина и биолошката разновидност. Затоа разговарав со првиот човек на Рио Тинто, рече Шолц одговарајќи на новинарско прашање како Германија може да гарантира дека нема да има загадување на животната средина поради проектот Јадар.
Шолц рече дека од него гаранции за контрола на целиот процес на заштита на животната средина побарале и претставниците на Владата.
„Ќе го ставиме на располагање знаењето што се создавало низ вековите, кое е меѓу најдобрите во светот. Сакаме да го искористиме ова заедно за овој заеднички европски проект да биде успешен“, рече Шолц.
Потпретседателот на Европската комисија Марош Шефчовиќ рече дека ова е историски ден и историска можност за Србија, како и за Европската унија.
„Докажуваме дека веќе живееме во ера на чиста технологија. Заштитувајќи ја нашата планета, таа мора да оди заедно со конкурентноста, но и со социјалната правда“, рече тој и им честиташе на Вучиќ и Србија за иницијативата да водат во однос на суровини, батерии и електрични возила и на целата индустрија.
Шефчович додаде дека тоа ќе создаде нов економски раст бидејќи ќе го зголеми БДП за 62 милијарди евра годишно.
Тој истакна дека ќе го исполни своето ветување за највисоки еколошки стандарди и создавање дополнителна вредност за овој проект во Србија.
„И да ве уверам сите, ова е навистина многу важен проект за Европската унија, но не е единствениот. Сите знаеме дека зелената транзиција бара критични суровини, литиум, никел, кобалт и затоа воведовме нова стратегија за критични суровини и истиот проект го промовираме и овде во Србија, како и во Германија, Шпанија, Португалија, Финска и многу други земји. Значи, тоа е нов бран повеќе да се фокусираме на критичните суровини, што е насочено кон чиста зелена транзиција во ЕУ. И тоа го правиме на одговорен начин, работиме со силни барања за општествено прифаќање со локалните заедници со целосна транспарентност и целосно почитување на највисоките еколошки стандарди“, рече тој.
Тој посочи дека ја гледаат и сакаат Србија во ЕУ, а ваков проект само ќе го забрза процесот.
