Вештачката интелигенција се користи и во хрватското здравство. Загрепскиот „Дом на здравјето” моментално е единствената јавна здравствена установа во градот која е партнер во проектот „AI4Health.Cro“. Проектот е започнат со цел да се обезбедат информации за сите засегнати страни за безбедно тестирање на технологиите за вештачка интелигенција во здравството, во корист на пациентите и лекарите.
Директорот на здравствениот дом Ино Протрка смета дека вештачката интелигенција ќе ја подобри работата на лекарите со тоа што ќе им овозможи да посветат повеќе време на пациентите и нивните потреби.
„Вештачката интелигенција ја сметам за голема помош на лекарите, но не и како конкуренција. Идејата беше, на пример, да се олесни работата на дел од радиолозите. Наодите од КТ скен или ултразвук може да бидат долги од една и пол до две страници. И покрај брзото пишување, потребно е малку време за да се напише, а може да се искористи за нешто покорисно“, вели Протрка во интервју за Хина.
Нема страв од губење на работа
Директорот смета дека нема страв од губење на работни места во здравствениот систем поради вештачката интелигенција.
„Дури и административците секогаш имаат што да прават. Наместо да седат на маса и да ги регистрираат пациентите, тие би можеле да ги подготват пациентите за прегледи. Да речеме, само за соблекување, облекување, бришење итн., лекарот губи по десет минути по пациент“, додаде тој.
Директорот на здравствениот дом Центар посочува дека вештачката интелигенција може да му укаже на докторот нешто што можеби пропуштил при читањето на наодите. Сепак, тоа не може да ја замени потребата на пациентот за личен контакт со својот лекар, со кој тие можат отворено да разговараат за какви било грижи што можеби ги имаат.
„Покрај личниот контакт, тука е и прашањето за правна одговорност. Вештачката интелигенција е одлична во читањето на наодите од мамографијата. Сепак, по 1.000 наоди, може да прочита нешто погрешно еднаш во некое време. Што тогаш? Дали е виновна софтверската компанија или можеби државата што го купила софтверот?“, рече Протрка, објаснувајќи зошто лекарите ќе продолжат да играат многу важна улога.
Конвертор од говор во текст за помош на радиолози
За да ги ослободат радиолозите од типизација, во здравствениот дом користат напредна програма „говор во текст“, која со голема точност ги транскрибира говорите, така што лекарот останува со минимални корекции.
„Видовме дека медицината, пред се радиологијата е местото каде што може да се користи таков систем. Начинот на кој работеше рендгенологот сега и начинот на кој работи по доаѓањето на новиот систем за него се речиси идентични, само што е многу побрз“, вели Марко Пољак, извршен директор во „Newton Technologies Adria”.
Ова е компанијата која ја создаде програмата Newton Dictate и е партнер во проектот „AI4Health.Cro“.
„За човек кој за прв пат ќе го земе нашиот систем во свои раце, процесот на работа е забрзан за 50 отсто, со тоа што овој процент оди многу повисоко бидејќи човекот е образован или работи со системот“, нагласи Пољак.
Иако „говорот во текст“ не е ништо револуционерно, додава тој, најголемиот предизвик бил да се создаде програма која е ориентирана кон лекарите и специјализирана за да може лесно да ги препознава медицинските термини.
„Што се однесува до другите професии, имаме корисници во делот на правдата, од нотари, судски толкувачи, како и во медиумите каде платформата „Би“ е фокусирана на големи количини на податоци, аудио и видео снимки, кои треба да се транскрибираат“, рече Полјакот.
Медицинска таблета за домашни посети
Здравствениот дом во Сигет, кој е во надлежност на Здравствениот дом Центар, може да се пофали со два таблети МЕСИ. Станува збор за апарат кој се применува при домашни посети на пациенти со отежнато движење.
„Тоа е првиот сертифициран медицински таблет во светот. Словенците го направија и постојано го подобруваат, а целта беше да го направи што е можно подостапен за користење надвор од болничкото здравство“, вели Анита Струшки, медицинска сестра во Сигет.
Со помош на уред кој се става во торба, можно е да се изврши ЕКГ на срцето, спирометрија (метод што се користи во дијагнозата на респираторни заболувања), АБ индекс , кој ја следи состојбата на периферните крвните садови и други витални параметри.
„Наодите можат да ги добијат во реално време повеќе лекари, и во различни институции. Она на што допрва треба да работиме е интеграција со нашата ИТ програма каде што работат лекари по семејна медицина“, додаде таа.
Меѓутоа, проблемот е што здравствениот дом има само два такви апарати, а има 52 патронажни медицински сестри.
„Кога и кажав на колешката дека ќе оди на обука на МЕСИ, таа беше во шок, а сега не сака да ми го даде“, низ смеа изјави Струшки.
Дигитален асистент за кардиоваскуларни пациенти
Партнер во проектот AI4Health.Cro е клиниката Магдалена, која го користи дигиталниот асистент „Меги“. Станува збор за „четбот“ кој ги следи факторите на ризик за кардиоваскуларни пациенти како висок крвен притисок, холестерол, телесна маса и ги предупредува пациентите кога има промени во нивното здравје.
„До 70 отсто од пациентите во рок од една година престануваат да ја земаат терапијата правилно и да ги следат советите на лекарот, затоа ја препознавме потребата од асистент како „Меги“ кој следи околу 2.500 пациенти во 6 институции“, рече помошникот директор на Клиниката Магдалена, Нина Шесто.
Но, бидејќи уредите или програмите со вештачка интелигенција бараат значителни финансиски средства, директорот на загрепскиот здравствен дом решението го гледа во европскиот тендер, во кој на здравствените домови им се доделуваат средства за опремување на примарната здравствена заштита.
„Апликациите завршуваат во декември годинава, вредноста е 50 милиони евра за здравствените домови во Хрватска, а дури 85 отсто од средствата се неповратни. Што се однесува до опремата, секогаш повеќе се инвестирало во болниците“, рече Протрка.
Освен што може да ја забрза работата на лекарите, вештачката интелигенција може да ги забрза и листите на чекање, што е еден од долгогодишните проблеми во хрватското здравство, смета директорот на здравствениот дом Загреб Центар.
„Моите пациенти ги испраќав на магнетна резонанца во Пакрац, каде што листата на чекање е 14 дена, а во Загреб е околу година и пол. Тоа е растојание од 100 километри, не е толку далеку. Не пристигнува секој пациент да види каде може да го направи прегледот. Вештачката интелигенција може да го реши тоа, само треба да се поврзете“, истакна Протрка.
