Дали голот е регуларен, дали е пенал, офсајд, прекршок, дали топката ја минала линијата? При разрешувањето на дилемите во фудбалот во вакви ситуации најчесто се применува Видео-помошниот судија или ВАР технологијата.
Германските репрезентативци веројатно се најмногу огорчени од одлуката донесена со помош на ВАР технологијата на мечот меѓу Јапонија и Шпанија во последното коло од групната фаза на Светското првенство во Катар.
ВАР системот покажа дека голот на Јапонија е регуларен со што победата не е спорна, а Германија го заврши натпреварувањето. Но камерите од ВАР од неколку различни агли доловија поинакви снимки и наметнаа дебата за тоа дали топката ја минала гол линијата или не и дали постои фатална грешка или одлуката е исправна.
Во продолжение следи преглед за тоа како функционира ВАР технологијата, која е оспорувана уште од моментот кога беше воведена, но многу пати се покажала како клучна и милиметарски прецизна.
Од каде потекнува и кој ја изработил?
Видео-помошниот судија (Video Assistant Referee-), е целосниот назив за видео системот популарно наречен ВАР кој се користи во фудбалот како помош на главните судии при носењето одлука за сомнителни или нејасни ситуации. Изработката на ВАР системот се врзува за Холандија. Почетоците датираат од 2010 година. Холандскиот фудбалски судија Рајмонд ван Менен имал клучна улога во изработката на системот.
Во кои ситуации се применува?
Ако помошниците во ВАР собата сметаат дека главниот судија донел неисправна одлука му сугерираат да ја прегледа видео снимката и потоа да ја потврди или смени одлуката. На пример, ако судијата не забележал дека голот е постигнат од офсајд или дека при постигнувањето на голот бил направен прекршок. Главниот судија може и да не ја прифати сугестијата. Мониторот за прегледување е поставен покрај теренот.
Во случај на проверка на одредена ситуација судијата со рацете покажува знак во форма на правоаголник кој асоцира на видео екран и со тоа става до знаење дека некоја ситуација ќе се проверува.
Тивки проверки
ВАР судиите освен проверките кои се во центарот на вниманието на публиката поради јавната комуникација со главниот судија, прават и таканаречени тивки проверки. Ако увидат нешто спорно комуницираат со судијата. Таква тивка проверка може да иницира и главниот судија. Ако се сомнева во нешто ги консултира ВАР судиите. Ако тие утврдат нешто нерегуларно му сугерираат да ја прегледа снимката. Во меѓувреме играта продолжува.
ВАР соба
Секој меч кој се суди со помош на ВАР технологијата подразбира ВАР соба опремена со најсовремена технологија која може да ги детектира спорните ситуации. Во неа треба да има минимум пет монитори и минимум двајца ВАР судии. Проверката оди преку специјален сервер, а во ВАР собата е присутно и лице задолжено за комуникација со оној кој го врши преносот од натпреварот да го овозможи повторените снимки. Бројот на камери со кои се овозможува оваа технологија варира. Користењето мобилни телефони во ВАР собата е забрането. ВАР судиите можат да бидат поранешни или актуелни фудбалски судии.
Официјално воведен во 2018 година
Официјално ВАР од страна на ФИФА се применува од 2018 година. Претходно по одлука на меѓународните фудбалски федерации ВАР имаше пробна примена од 2016 година. Пред Светското првенство во Катар, ВАР беше применет и на Мундијалот во Русија во 2018 година.
