Првата посета на турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган на Ирак по 13 години го отелотвори постигнатиот консензус меѓу двете земји за политиката, економијата и безбедноста на највисоко ниво. Поставувањето на турското знаме на улиците на Багдад и Ербил - главниот град на провинцијата на полуавтономниот и главно курдски регион, го подвлече значењето на посетата на Ердоган во очите и на ирачките и на курдските власти.
Значајно е што посетата на Ердоган на Ербил по Багдад уште еднаш го поддржа ставот на Туркије дека таа го оценува Ирак како целина, вклучувајќи ги и нејзините односи со федералната влада и Курдската регионална влада (КРГ) и не дава приоритет на едното пред другото.
Покрај економските, дипломатските и безбедносните исходи од посетата на Ирак и КРГ, беше истакната потребата за смиреност, особено во поправањето на проблематичните односи меѓу Ербил и Багдад во услови на корозивни ефекти на групите во земјата кои се ориентирани кон Техеран.
Ставот на Багдад за борбата на Анкара против ПКК Долгоочекуваната посета на Ердоган ја означи зголемената важност на Багдад и КРГ во билатералните односи и регионалната политика на Анкара.
Потпишувањето на 26 договори и меморандуми за разбирање во области како што се енергетиката, трговијата, медиумите, одбранбената индустрија, туризмот и безбедноста сигнализираа дека блиските дипломатски контакти вродуваат со плод, особено по посетите на министерско ниво од двете страни во изминатата година. Најважниот исход од посетата беше напредокот постигнат на Проектот Пат на развојот, кој вклучува железничко и патно поврзување почнувајќи од Басра на југот на Ирак, поминувајќи низ Багдад и Мосул и стигнувајќи до Европа преку Туркије.
Фактот што Туркије, Ирак, Катар и ОАЕ потпишаа прелиминарен договор за соработка на проектот ќе ја зголеми можноста за финансирање и изводливост на проектот вреден 17 милијарди долари со придонеси од земјите од Заливот.
Меѓутоа, за да се реализира еден ваков огромен проект, чистењето на регионот од тероризмот и обезбедувањето безбедност е исто толку важно како и финансирањето. И во овој поглед, посетата на Ердоган ја истакна промената на позицијата на Багдад.
По неколку години критикување на операциите на Анкара против ПКК, Багдад сега се најде на најблиската позиција досега до ставот на Анкара во борбата против терористичката група, иако не целосно на иста страница. Изјавата на портпаролот на ирачката влада дека работат на потпишување безбедносен договор со Туркије, сличен на оној постигнат со Иран, имплицира дека напорите на Анкара се на вистинскиот пат.
Но тоа ќе бара од Анкара да одржува блиски дипломатски контакти како што беше видено пред посетата. Со оглед на тоа, барањето на Ердоган Ирак да ја назначи ПКК како терористичка организација сигнализира дека ставот на Багдад кон ПКК ќе биде тестиран во планираните воени операции на Туркије против терористичката група во лето.
Од друга страна, одвоената средба на Ердоган со туркменските и сунитските претставници во Багдад ги нагласува силните врски на Анкара со овие групи.
Но фактот што не се одржа посебна средба со шиитските групи уште еднаш ја нагласи важноста на неодамна зголемените официјални контакти на Туркије со овие групи, вклучително и проиранските актери.
Ербил и иранската агресија
Посетата на Ердоган на северен Ирак доаѓа во време кога Курдската демократска партија (КДП) со седиште во Ербил се чини дека е заглавена меѓу зголемените напади на Иран и пресудите на ирачкиот федерален суд. КДП тврди дека одлуките на судот, во кој доминираат проирански политички групи, имаат за цел да ги таргетираат уставните власти во регионот.
Сепак, посетата на Ердоган го засили фактот дека КДП не е сама во потрагата по рамнотежа против Иран. Иако е познато дека КДП е блиска со Анкара, нејзиниот ривал, Патриотската унија на Курдистан (ПУК) со седиште во Сулејманија, ужива добри односи со Техеран.
Понатаму, изјавата на Ердоган дека „администрациите на Багдад и Ербил треба да воспостават здрав дијалог и работни односи без да дозволат мешање на трети страни“ е клучна во однос на повикувањето на страните да најдат заеднички јазик.
За да се стави прашањето во контекст, односите меѓу Ербил и Багдад се затегнати по запирањето на извозот на нафта во Туркије, финансиските ограничувања и низата одлуки донесени од федералниот суд - како што е пресудата дека е нелегална независната продажба на нафта на КРГ и укинувањето на малцинските квоти во северниот парламент.
Неспорно, обновувањето на односите Ербил-Багдад ќе има позитивен ефект врз стабилноста во северен Ирак и ќе ја зголеми изводливоста на турскиот Проект Пат на развојот и потенцијалното партнерство во борбата против Работничката партија на Курдистан (ПКК) во земјата. Иако КРГ не ја смета ПКК за терористичка организација, се чини дека Анкара е особено задоволна од соработката на КДП по ова прашање.
Сепак, Туркије е длабоко загрижена поради врските на ПУК со ПКК. И покрај тензичните односи меѓу Анкара и ПУК, умерениот Кубад Талабани - вицепремиерот на КРГ и помладиот брат на лидерот на ПУК Бафел Талабани, исто така беше во делегацијата за добродојде за Ердоган, а меѓу нив беа и меѓуделегациските состаноци за време на посетата на Ердоган во Ербил.
Ова покажува дека каналот за комуникација е сè уште отворен меѓу Анкара и ПУК. Сепак, се чини дека се додека ПУК ги одржува своите блиски врски со ПКК, се очекува Туркије да ја задржи забраната за воздушниот простор на Сулејманија и да продолжи со санкциите против партијата.
Имајќи ја предвид кревката и фрагментирана политичка структура на Ирак, Анкара треба да продолжи со својот повеќеслоен дипломатски притисок, особено со вклучување на проирански групи, кои можат да претставуваат пречка за борбата на Туркије против тероризмот, особено во Синџар и на Проектот Пат на развојот низ целата земја.
Дополнително, за двете земји да спроведат долгорочни, стабилни и одржливи проекти и меѓусебно договорени безбедносни чекори, значајно е да се средат и нарушените односи меѓу Ербил-Багдад и КДП-ПУК.
