Мрежата на терористичката организација на Фетулах Ѓулен (ФЕТО), која го организираше неуспешниот обид за државен удар во 2016 година, е трнливо прашање за надворешната политика на Туркије.
Фетула Ѓулен, кој го воспостави својот култ на почетокот на 1970-те, почина во неделата во САД, каде што со години беше во самопрогонство.
И покрај постојаните барања на Анкара и доказите што ги сподели за нелегалните активности на Ѓулен, Вашингтон одби да го екстрадира. Ова ги наруши односите меѓу двата сојузници во НАТО.
ФЕТО продолжува да претставува закана за меѓународната заедница од земјите од каде што управува со училишта и други компании.
Терористичката група на Ѓулен формираше огромна империја од образовни институции, приватни компании, банки, медиуми и граѓански здруженија во Туркије и во други земји.
Оваа експанзија беше во центарот на долготрајниот план за инфилтрирање и поткопување на војската, разузнавачките агенции и судството на Туркије.
Од неуспешниот пуч во 2016 година, во кој загинаа повеќе од 250 луѓе, а илјадници беа ранети, турската држава ги отстрани членовите на ФЕТО од владините институции. Анкара, исто така, ги предупреди сојузниците да преземат слични чекори.
Неуспешниот пуч
Ноќта на 15 јули 2016 година, тенкови се движеа преку мостовите над Истанбулскиот теснец, а борбени авиони пукаа врз турски цивили додека Туркије минуваше низ драматичен обид за државен удар.
Подоцнежните истраги покажаа дека ФЕТО стои зад обидот за државен удар, кој имаше за цел да ја собори демократски избраната влада.
Пучистите поставија позиции на стратешките точки во Истанбул и Анкара, вклучително и мостови, додека борбените авиони во низок лет прелетуваа над нив, кршејќи ги звучните бариери и предизвикувајќи паника.
Во текот на ноќта, клучните личности, вклучително и турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган, ги повикаа граѓаните на отпор, што доведе до широка цивилна акција против пучот.
Обидот за државен удар на крајот беше спречен, но не без значителни загуби и превирања. Тоа резултираше со 253 загинати цивили и над 2.700 повредени.
Последователно, американските власти останаа глуви на барањата на Туркије за екстрадиција на Ѓулен, кој почина на 82-годишна возраст.
ФЕТО ги искористи САД како база на своите активности од каде што работи со стотици чартер училишта и невладини организации.
Глобалната мрежа на ФЕТО
ФЕТО има значително присуство на меѓународно ниво, вклучително и приватни училишта -приближно 150 чартер училишта во САД и болници, кои служат како прилив на приходи за криминалниот култ.
Чартер училиштата поврзани со ФЕТО во САД се користат и за собирање средства бидејќи ги извлекуваат парите од американските даночни обврзници, вработуваат следбеници на Фетулах Ѓулен, а потоа наставниците на ФЕТО даваат значителен процент од нивниот приход за терористичката група.
Училиштата на ФЕТО во САД се соочија со правни предизвици поради финансиско лошо управување, злоупотреба на јавни средства и злоупотреба на процесот на имиграција.
Со текот на годините, терористичката мрежа преку измами извлекла милијарди долари од американските даночни обврзници.
Групата дејствувала и во неколку земји од Европската унија, вклучувајќи ја и Германија. Исто така, има силно присуство на Балканот, Централна Азија и неколку африкански земји.
Некои од активностите на организацијата ги открија нејзините криминални намери.
ФЕТО ја измами американската армија
Во истрагата во 2020 година, беше откриено дека член на ФЕТО во САД бил вмешан во мултимилионски заговор за измама на Пентагон.
Турско-американскиот дилер на автомобили, Хуриет Арслан, со врски со ФЕТО во Њу Џерси, пред федералниот суд се изјасни за виновен за неговата улога во меѓународен заговор за кражба на милиони долари од Министерството за одбрана на САД.
Американскиот обвинител Крег Карпенито рече дека Арслан, жител на Вилингборо и роден во Туркије, кој добил американско државјанство во 2011 година, заговарал со турски државјани во 2018 година да украдат пари од договорот на Министерството за одбрана вреден над 23 милиони долари за воздухопловно гориво што треба да го набави компанија во Јужна Кореја.
Училиштата како места за регрутирање
ФЕТО ги користеше училиштата за регрутирање и индоктринирање на млади луѓе додека конструираше култ околу Ѓулен.
Во Туркије, ФЕТО е насочена кон сиромашните семејства за да ја шири својата агенда, но во други земји, таа се фокусираше на влијателни семејства да ги испраќаат своите деца во нејзините училишта.
Се проценува дека околу 1.000 образовни институти се во сопственост и управувани од ФЕТО ширум светот. Учениците на кои им е испран мозок во овие училишта и студентски домови, организацијата будно ги следи во текот на нивниот живот.
Терористичката група е позната по тоа што влијае врз своите следбеници и донесува клучни одлуки во однос на нивниот личен и професионален живот.
И ако ова не е доволно, тогаш случајот од 2021 година со сексуална злоупотреба на деца во училиште поврзано со ФЕТО во Орландо, САД, треба да биде доволен за да ги потресе сите. Директорот на училиштето Orlando Science Charter School бил уапсен затоа што не пријавил сексуална злоупотреба во полиција и обидот да се премолчи работата.
Опасен култ: Тајна мрежа
Групата користи тајни техники за одржување на дисциплина, комуникација и анонимност, велат турските власти.
Членовите на ФЕТО ветуваат апсолутна лојалност кон Ѓулен и користат шифрирани апликации како ByLock и Tango за да ги координираат активностите. Истите апликации беа користени за време на поразениот обид за државен удар во Туркије во 2016 година.
Тие исто така користат банкноти од еден долар со специфични сериски броеви како симболи на ранг и комуницираат преку кодни имиња.
Криптичните пораки на ФЕТО често се кријат во јавните говори на Ѓулен, овозможувајќи и на организацијата да работи под маската на религиозна активност.
Оваа тајност е предизвик за разузнавачките агенции да ги следат нивните дејства, нагласувајќи го опасното влијание на групата, особено во државните институции. Туркије ја повика меѓународната заедница да ги препознае безбедносните ризици што ги носи ФЕТО.
Бегалци на ФЕТО
Распространетите кривични постапки кои Анакра ги спроведе во последните неколку години речиси ја десеткуваа ФЕТО во Туркије.
Турските власти уапсија илјадници членови на ФЕТО, но стотици исто така успеаја да побегнат од Туркије во САД и европските земји.
Координираните и упорни напори со турските странски мисии помогнаа да се разоткрие вистинската цел на ФЕТО и нејзината култна природа на официјалните лица од други земји.
Околу 136 лица од 31 земја се екстрадирани во Туркије или депортирани од нивните земји домаќини на барање на Анкара.
Според турските власти, се верува дека околу 16 отсто од избеганите членови на ФЕТО живеат во САД, а 23 отсто во Германија.
Убиство на рускиот амбасадор
Поранешниот руски амбасадор во Туркије, Андреј Карлов беше застрелан од полицаецот Мевлут Мерт Алтинташ, кој не бил на должност, во Анкара на 19 декември 2016 година.
Ѓулен, кој живееше во американската држава Пенсилванија откако ја напушти Туркије со лажен пасош во 1999 година, беше поврзан со атентатот.
Турските власти нагласија дека атентатот е чин на провокација со цел да ги саботира односите меѓу Туркије и Русија.
Тој инцидент подоцна беше поврзан и со заговорот на ФЕТО да предизвика војна меѓу Туркије и Русија.
