Руско-украинската војна денеска ќе влезе во својата трета година, означувајќи уште една мрачна пресвртница во конфликтот за кој ОН предупредија дека ќе остави влијание „кое ќе се чуствува со генерации“.
Од 24 февруари 2022 година, војната ги однесе животите на најмалку 10.582 цивили, вклучувајќи 3.093 жени и 587 деца, според најновите податоци на ОН објавени оваа недела.
Бројот на повредени е најмалку 19.875, објави Канцеларијата на Високиот комесаријат за човекови права на ОН, нагласувајќи дека вистинските бројки се веројатно „значително повисоки“.
Податоците на ОН покажуваат дека речиси 6,5 милиони Украинци побарале засолниште на глобално ниво, со уште 3,7 милиони раселени внатре во земјата.
Според сите проценки, изгледите за мир во моментов остануваат слаби бидејќи двете страни остануваат во несогласувања околу патот напред.
Киев сака Москва да се откаже од сите свои територијални претензии, да ги повлече своите сили од украинската територија и да даде финансиска компензација за нанесената штета.
Москва, од друга страна, инсистира Украина да се откаже од законот за забрана на разговори со Русија и сака таа да се врати на својот неутрален, неврзан и ненуклеарен статус, како и да ги обезбеди правата и слободите на своите граѓани кои зборуваат руски.
Во жестокиот конфликт имаше неколку клучни инциденти и стратешки пресврт на настаните во изминатите 24 месеци.
Еве некои од клучните моменти:
Специјална воена операција
Рускиот претседател Владимир Путин објави почеток на „специјална воена операција“ во Украина на 24 февруари 2022 година, три дена откако изјави дека Москва ќе ги признае украинските региони Доњецк и Луганск како независни држави.
Напредок кон Киев
Во почетната фаза, руските сили направија значителен напредок кон Киев.
Жестоки судири се случија во Ирпин и Буча, при што вториот привлече глобално внимание бидејќи претседателот Володимир Зеленски ја обвини Русија дека таму извршила воени злосторства, тврдење кое Москва го негираше.
Контрола на Запорожје
На 4 март, руските сили ја презедоа контролата врз нуклеарната централа Запорожје, најголемата нуклеарна централа во Европа и една од најголемите во светот.
Москва и Киев оттогаш редовно меѓусебно се обвинуваат за гранатирање на централата и нејзината околина, поттикнувајќи стравувања од нуклеарна катастрофа.
Зделка за жито
Туркије, ОН, Русија и Украина постигнаа договор во Истанбул на 22 јули за обновување на извозот на жито од трите украински пристаништа на Црното Море кои беа суспендирани поради војната.
Според договорот, беше формиран координативен центар за да врши заеднички инспекции на влезовите и излезите од пристаништата и да ја гарантира безбедноста на рутите.
Договорот, првично поставен за период од 120 дена, беше обновен неколку пати, пред Русија на крајот да се повлече во јули 2023 година.
Делумна мобилизација во Русија
На 21 септември, Путин даде знак за делумна мобилизација во земјата за прв пат по Втората светска војна, според која 300.000 Руси на возраст од 18 до 50 години ќе бидат повикани на воена служба.
Еднострана анексија на украинските региони
Путин прогласи еднострана анексија на четири украински региони – Доњецк, Луганск, Запорожје и Херсон на 30 септември.
Соопштението дојде откако проруските власти спроведоа референдуми во регионите на 23-27 септември.
Меѓународната заедница, вклучително и Туркије, САД и неколку европски држави, ги осудија референдумите и одбија да ја признаат нивната валидност.
Како одговор, Зеленски потпиша декрет со кој се прогласува за ништовна руската анексија на четирите региони, како и анексијата на Крим во 2014 година.
Експлозија на мостот на Крим
На 8 октомври, голема експлозија го оштети мостот Керч, клучен премин што ги поврзува Русија и Крим. Најмалку три лица загинаа во експлозијата, за која Путин рече дека е „терористички напад“ извршен од украинското разузнавање, тврдења кои Киев ќе ги потврди 10 месеци подоцна.
Херсонското повлекување на Русија
На 9 ноември Русија им нареди на своите трупи да се повлечат од Херсон, пристанишен град во јужна Украина, на левиот брег на реката Днепар.
Министерот за одбрана Сергеј Шојгу рече дека одлуката е донесена за да се спасат животите на руските војници.
Два дена подоцна, Министерството за одбрана објави дека руските сили го завршиле повлекувањето преку реката.
Зеленски оди во САД
На 21 декември, Зеленски ја посети Белата куќа, неговото прво патување во странство од почетокот на војната, на клучни разговори со американскиот претседател Џо Бајден и високи американски претставници.
За време на посетата, администрацијата на Бајден најави трансфер на првиот систем за воздушна одбрана „Патриот“ во Украина како дел од новиот пакет воена помош од 1,85 милијарди долари.
Дронови над Кремљ
На 3 мај 2023 година, Москва сасобори два украински беспилотни летала над резиденцијата на Путин во Кремљ, нарекувајќи го „терористички“ заговор за атентат на рускиот претседател.
Битка за Бахмут
На 21 мај, Русија прогласи целосна контрола над градот Бахмут, важен транспортен и логистички центар во регионот на Доњецк, кој се наоѓа во доминантно рускојазичниот индустријализиран регион Донбас.
Зеленски и другите украински официјални лица првично ги негираа тврдењата на Русија, но на 30 мај, портпаролот на украинската војска Серхиј Черевати призна дека градот е под руска контрола.
Украинска диверзантска група во Белгород
Гувернерот на руската област Белгород на 22 мај тврдеше дека „украинска диверзантска група“ влегла во областа, велејќи дека руските сили и другите владини служби преземаат мерки за „елиминација“ на заканата.
Украина оттогаш наводно започнала серија напади врз пограничните региони на Русија, особено Брјанск и Белгород, вклучувајќи напади со беспилотни летала и артилериски напади и рации на паравоени групи.
Руско-белоруски нуклеарен договор
На 25 мај, Русија и Белорусија потпишаа договор за распоредување на руско нуклеарно оружје во Белорусија.
Договорот ги прецизира условите за складирање на ова оружје во наменски објект. Москва рече дека одлуката е донесена како одговор на, како што ја опиша, „исклучително остра ескалација и активност на заедничките нуклеарни мисии на НАТО“.
Експлозија на браната Каховка
Русија и Украина се обвинуваат меѓусебно за минирањето на браната Каховка на 6 јуни, која ги поплави околните области и принуди илјадници луѓе да ги напуштат своите домови.
Москва ја обвини Украина дека се обидела да ја прекине свежата вода за Крим, додека Киев тврди дека Русија ја разнела браната за да ја забави очекуваната украинска контраофанзива.
Контраофанзивни и одбранбени акции
На 10 јуни, Зеленски објави дека Украина започнала контраофанзива и дека презема и одбранбени акции.
До крајот на 2023 година, украинската контраофанзива беше нашироко признаено дека не успеала да донесе никаков одлучувачки пробив.
Вагнеров бунт
На 24 јуни паравоената група Вагнер ги обвини руските сили дека ги нападнале нејзините борци, преместувајќи ги од Украина во рускиот град Ростов на Дон.
Руските власти го нарекоа „вооружен бунт“ и поведоа кривично дело, додека претседателот Путин го осуди како чин на „предавство“.
Веќе следниот ден, водачот на Вагнер, Евгениј Пригожин и неговите борци дојдоа на 200 километри од Москва кога решиле да се повлечат за да избегнат насилство.
Белорускиот претседател Александар Лукашенко дејствуваше како посредник, велејќи дека се ангажирал со Пригожин за да им помогне на двете страни да дојдат до брзо решение.
Смртта на Пригожин
На 23 август, точно два месеци по бунтот, Пригожин загина во авионска несреќа во Русија.
Шефот на Вагнер и девет други лица, вклучувајќи го и ко-основачот на групата Дмитриј Уткин, се наоѓале во приватен авион што се урна во регионот Твер, северно од Москва.
Касетни бомби, проектили со поголем дострел
На 8 јули, претседателот Бајден објави дека САД започнале со испорака на касетна муниција во Украина поради недостаток на конвенционални гранати, нарекувајќи го тоа „привремена мерка“.
На 6 септември, САД открија уште еден пакет воена помош за Украина од 175 милиони долари, кој вклучува гранати со осиромашен ураниум.
Украина, исто така, доби ракети Storm Shadow и SCALP од западните сојузници, со цел опсег од над 800 километри, принудувајќи ја Русија да ги повлече воените бродови на нејзината Црноморска флота од пристаништето Севастопол.
Војната на Израел против Газа
Од 7 октомври, војната во Газа доведе до тоа западната финансиска и воена помош наменета за Украина да биде пренасочена кон Израел.
Конфликтот во Украина, исто така, исчезна во втор план, особено во однос на глобалното медиумско покривање и политичкото внимание, откако Израел ја започна својата војна против опколената палестинска енклава.
Украина го смени главниот командант
На 7 февруари 2024 година, Зеленски го разреши врховниот командант на Украина Валериј Залужни.
Овој потег беше нашироко очекуван бидејќи Залужни беше одговорен за неуспешната контраофанзива на Украина во 2023 година и беше осомничен дека има претседателски амбиции.
Тој беше заменет со Олександр Сирскиј, кој претходно беше командант на украинските копнени сили.
Битка за Авдиивка
На 17 февруари, Сирски им нареди на украинските сили да се повлечат од Авдивка, град во регионот на Доњецк, кој Украина го утврдуваше речиси една деценија, а кој беше цел на руска операција од октомври 2023 година.
Зеленски ги обвини западните сојузници за ситуацијата, велејќи дека тие создале „вештачки дефицит на оружје“ за Киев.
