Европскиот парламент во вторникот го изгласа својот став во преговорите за Европскиот акт за слобода на медиумите, кој предвидува транспарентност на сопственоста на медиумите во ЕУ, транспарентност на државното рекламирање, како и воведување на Комитет за европски медиумски услуги. кои ќе го надгледуваат спроведувањето на законот.
Европскиот парламент смета дека е неопходно да се усогласат правилата за ограничување на сопственоста на медиумите за да прекумерната концентрација не го загрозува медиумскиот плурализам, а потребно е да се обезбеди и транспарентност на државното рекламирање.
„Со цел да се обезбеди ненарушена пазарна конкуренција меѓу давателите на медиумски услуги и да се избегне ризикот од скриени субвенции и несоодветно политичко влијание врз медиумите, неопходно е да се воспостават општи барања кои обврзуваат транспарентност, објективност, пропорционалност и недискриминација во распределбата на јавни средства за државно рекламирање и купување на стоки и услуги меѓу давателите на медиумски услуги, давателите на интернет-платформи или пребарувачите“, се вели во предлогот на Европскиот парламент.
Унијата и земјите-членки треба да ги направат јавно достапни информациите за државното рекламирање по електронски пат и да подготвуваат годишни извештаи за преглед на износот на јавните средства за државно рекламирање и купување на стоки и услуги.
Со цел да се реши прашањето за транспарентноста на сопственоста на медиумите, се предвидува формирање на европска база на податоци за сопственоста на медиумите, а информациите за сопственичката структура ќе бидат собрани од националните регулаторни органи.
Во предлогот на регулативата се наведува дека „државното рекламирање би требало генерално да се толкува на начин дека опфаќа промотивни или само-промотивни активности, вклучително рекламирање и купувања преземени од или за или во име на различни јавни тела или субјекти, вклучувајќи институции, тела, канцеларии или агенции на ЕУ, влади, регулаторни органи, како и претпријатија во државна сопственост или други субјекти под државна контрола во различни сектори, на национално, регионално или локално ниво“.
Европски одбор за медиумски услуги
Спроведувањето на законот ќе го надгледува Комитетот за европски медиумски услуги.
Управниот орган на тој комитет би го сочинувале претседател со двегодишен мандат, потпретседател, претседател во заминување и уште двајца членови, имајќи го предвид „принципот на географска рамнотежа“. Комисијата би имала свој претставник во одборот, кој нема право на глас.
Советодавната „експертска група“ на комитетот ќе се состои од експерти, претставници на новинарски здруженија, медиуми или совети за печат и претставници на граѓанското општество. Според предлогот, експертската група има овластување да дава препораки до одборот и да укажува на можни прекршувања на регулативата.
Еднаш годишно се планира „структуриран дијалог“ во кој би учествувале претставници на „многу големи“ интернет платформи и пребарувачи, претставници на даватели на медиумски услуги и на граѓанското општество, вклучително и организации за проверка на факти.
Тој дијалог има за цел да го поттикне „пристапот до различни понуди од независни медиуми на многу големи интернет платформи и многу големи пребарувачи“, а би се разговарало за искуствата и најдобрите практики поврзани со примената на соодветните одредби од регулативата“.
Исто така би се следела „усогласеноста со иницијативите за само-регулација насочени кон заштита на општеството од штетна содржина, вклучително и оние насочени кон сузбивање на дезинформациите“ и ќе се проценуваат можните негативни ефекти од политиката за умереност на содржините врз слободата на медиумите и плурализмот.
Обезбедување независност на јавните медиуми
Во предлогот на регулативата посебно внимание се посветува на јавните медиуми, за кои се нагласува дека имаат посебна улога на внатрешниот медиумски пазар и во заштитата на медиумскиот плурализам, бидејќи на граѓаните и бизнисите им овозможува пристап до разновидна понуда која вклучува квалитетни информации и непристрасно медиумско известување.
„Независноста на јавните медиуми е особено важна за време на изборните периоди со цел да се обезбеди пристап на граѓаните до непристрасни и висококвалитетни информации“, се додава во образложението.
Земјите-членки треба да назначат независно тело или да користат друга независна процедура за утврдување на финансиските потреби на јавните медиуми, посочуваат европратениците.
Поддршка од големите политички групи
„Медиумите немаат само економска димензија“, рече Сабине Верхејен од Европската народна партија на пленарната седница во Стразбур во вторникот.
Францускиот пратеник Жофрој Дидие од либералниот клуб Да ја обновиме Европа заклучи дека Европскиот акт за слобода на медиумите покажува оти во ЕУ „омразата е незаконска, но и цензурата е нелегална“.
„Ние не го следиме моделот на САД кој дозволува се, ниту моделот на Кина, која не дозволува слобода на говорот“, додаде тој.
Поддржувачите на Европскиот акт за слобода на медиумите, вклучително и Европската народна партија, Социјалистите и демократите, Да ја обновиме Европа и Зелените, веруваат дека гореспоменатиот акт ја зголемува транспарентноста, медиумскиот плурализам и независноста на медиумите.
Од друга страна, десничарските клубови изразија, меѓу другото, скептицизам за ингеренциите на Европскиот комитет за медиумски услуги, со оглед дека европските институции се обидуваат да „грабнат“ нови овластувања.
„Никој не ја доведува во прашање слободата на медиумите. Дали целта на Комисијата е да ги зајакне медиумите или да преземе уште повеќе одговорности“, изјави полската конзервативка Елзбиета Крук.
Европратениците, исто така, предложија создавање механизам за отстранување на содржини на „многу големите“ интернет платформи.
Платформите треба да ги разликуваат независните медиуми од другите извори, така што медиумите треба да бидат известени за намерата на платформата да ја избришат или ограничат нивната содржина, додека медиумите ќе имаат 24 часа да одговорат.
Доколку и по овој период платформата и понатаму верува дека медиумската содржина ги прекршува нејзините правила, може да ја отстрани таквата содржина, да ја ограничи или да ја остави конечната одлука на националните регулатори.
Во случај медиумите да сметаат дека платформата неоправдано ја отстранила содржината и дека тоа ја поткопува слободата на медиумите, случајот може да го разгледа вонсудско тело за решавање спорови.
