Во последниве години многу земји повикуваат на реформи во Обединетите нации, велејќи дека постојат нееднаквости во однос на застапеноста и структурни неправди, особено ако се има предвид дека има само пет земји со право на вето во Генералното собрание на ОН.
Напорите за реформа на ОН започнаа во 1993 година со формирање работна група за отворено учество во рамките на Генералното собрание. Во 2009 година, групата беше трансформирана во формат на меѓувладини преговори.
Иако постојат прашања за кои членките на ОН се согласуваат како дел од реформата, различни групи имаат различни мислења за бројот на членките во Генералното собрание, постојаното членство и правото на вето.
Анадолу (АА) состави реформски предлози што предвидуваат одредени промени во системот на ОН и предлози на меѓувладини групи што ги ставаат овие предлози на дневен ред.
Предизвикувачки процес
Според член 108 од Повелбата на ОН, предлог-законот за реформи мора да добие двотретинско мнозинство во Генералното собрание на ОН.
Потоа овој предлог-закон мора да биде прифатен и во државните парламенти. Поддршката на сите пет постојани членки е еден од условите. Еден од условите е постојаните членки да присуствуваат на седницата на Генералното собрание, дури и ако гласаат против.
Членките на групата Г4 сакаат членство во Генералното собрание
Г4, група од четири земји - Бразил, Германија, Индија и Јапонија - кои се стремат да станат постојани членки на Советот за безбедност на Обединетите нации, исто така, е меѓу оние што сакаат да го реформираат Генералното собрание.
Во заедничко соопштение издадено во март 2023 година оваа група земји предложи да се зголеми бројот на места во Советот за безбедност на ОН на 25 или 26.
Доколку бидат примени во Генералното собрание, Г4 препорачува новите постојани членки да се откажат од правото на вето најмалку 15 години.
Африканската група сака постојано членство во Генералното собрание за африканските земји
Африканска група, која се состои од 54 членки, исто така, предлага да се прошири Советот за безбедност на 26 членки, од кои две се постојани, а две се привремени африкански земји.
Групата предлага две од другите постојани членки да бидат од азиските земји и по една од Латинска Америка и Западна Европа или „групата други земји“.
Истовремено, се бара привремено членство за по една земја од Азија, Источна Европа и Латинска Америка или Кариби.
Групата што се противи на правото на вето тврди дека доколку ова право остане во сила, тогаш и ним треба да им се даде ова право.
Кина и Русија чувствуваат неугодност од западната доминација во Генералното собрание
Кина сака азиските, африканските, латиноамериканските и арапските земји да учествуваат во Советот за безбедност, тврдејќи дека постои нерамнотежа меѓу северот и југот во Советот за безбедност на ОН.
Русија, исто така, ја поддржува политиката за проширување на СБОН, со која би се вклучиле азиските, африканските и латиноамериканските земји.
Групата Л.69 сака постојано членство за сите региони
Групата Л.69 е група земји во развој од Африка, Латинска Америка и Кариби, Азија и Пацифик. Се состои од 32 нации, вклучително Боливија, Јамајка и Папуа Нова Гвинеја.
Се залага и за зголемување на бројот на членки во Генералното собрание на ОН.
Л.69 бара ротирачко членство во Собранието на мали островски земји во развој, кои опфаќаат околу 20 отсто од земјите членки на ОН.
Групата, исто така, се залага за постојано членство во Генералното собрание за Африка, Азија, Латинска Америка, Кариби, Западна Европа и „групата други земји“.
Арапската група против потпирањето на правото на вето на пет земји
Арапската група формирана од арапските земји што се членки на ОН, исто така, ги поддржува предлозите за реформи.
Таа сака постојано членство во Собранието да им се додели на арапските земји во случај на проширување.
Групата се противи на потпирањето на ветото на петте постојани членки на СОН во контекст на кризите што се случија во арапската географска област во последните 80 години.
Групата „Единство за консензус“ предлага зголемување на Генералното собрание на 26 членки
Групата „Единство за консензус“, во која се наоѓаат земјите како Аргентина, Италија, Шпанија, Канада, Мексико и Пакистан, како и Кина и Индонезија како набљудувачи, исто така, повикува на реформи во Генералното собрание.
Групата предлага зголемување на бројот на членки во Собранието на 26 и заштита на статусот на петте постојани членки.
На Генералното собрание ќе се определат 20 привремени членки во Советот за безбедност за период од две години.
Предвидено е шест од 20 привремени членки да бидат избрани од Африка, пет од Азија, четири од Латинска Америка и Кариби, три од Западна Европа и две од Источна Европа.
Групата, исто така, најави дека е подготвена да поддржи систем во кој привремените членки на Советот ќе можат да бидат повторно избрани.
Силно Генерално собрание за одговорни ОН
Постојаните членки на Генералното собрание на ОН не го претставуваат глобалното муслиманско население од околу 1,5 милијарди или 1,2 милијарди жители на африканските земји.
Европа, која сочинува околу 5 отсто од светското население, има право да биде претставена во Советот со два постојани членки.
Според ставовите изнесени во книгата „Поправеден свет е возможен“ (Daha Iyi Bir Dunya Mumkun), напишана од турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган, Туркије сака да се спречи нееднаквоста, за ОН да може да станaт функционални за мирот во целиот свет.
Реформата, исто така, има цел да ги натера ОН да бидат одговорни.
Ердоган во својата книга за ова прашање рече: „ОН треба да одговараат зошто не презеле навремена акција во услови на кризи.“
Додека структурата на Собранието, исто така, ја спречува одговорноста, оваа ситуација води до продлабочување на неправдата и нееднаквоста во ОН.
Според Анкара, зајакнувањето на Генералното собрание, исто така, е неопходно за ОН да станат подемократски и поодговорни.
Предлогот во книгата вклучува зајакнување на Генералното собрание на ОН, постојано членство и укинување на правото на вето.
Во меѓувреме, од Генералното собрание се бара да ги спроведе одлуките донесени од Собранието, кое ги извршува законодавните должности дејствувајќи како извршно тело.
Според овој предлог за реформи, Генералното собрание на ОН ќе се избира меѓу земјите членки на одреден временски период.
Членките ќе немаат право на вето.
