Со оглед на тоа што светот сега поседува технологија, методи и средства за справување со климатските промени, ред е на владите да ги искористат за ограничување на глобалното затоплување, изјави за новинската агенција Анадолу (АА) Џим Скеа, новиот претседател на Меѓувладиниот панел за климатски промени на Обединетите нации (IPCC).
Шкотскиот научник е ветеран на Меѓувладиниот панел за климатски промени (IPCC), а минатиот месец беше избран за шеф на панелот.
Во седмиот циклус извештаи, тој сака да ги фокусира напорите на панелот на акција што може веднаш да се преземе за да се ограничи глобалното затоплување во оваа деценија, што ќе биде клучно за спречување на неговите евентуални катастрофални ефекти.
„Извештаите на IPCC за влијанијата, адаптацијата и ублажувањето испратија многу јасни сигнали за тоа какви се можностите (за акција). Во овој момент, тоа им е препуштено на владите“, нагласи Скеа, повикувајќи ги властите низ светот да преземат акција.
„Во овој момент работата паѓа на владите. Ние многу јасно кажавме кои се можностите и дадовме пораки. На владите е дали сакаат нешто да направат. Во овие 10 години во кои сме, до 2030 година, е периодот на дејствување.“
„Ако имаме надеж да го ограничиме затоплувањето на 1,5 Целзиусови степени, потребна е итна акција за ублажување“, додаде тој.
Истакнувајќи дека наодите во последниот извештај на IPCC покажале дека овој праг би можел да се надмине на почетокот на 2030-тите, тој истакна дека ова се заснова на долгорочно просечно затоплување, при што температурата може да надмине 1,5 степени во поединечни години дури и пред тоа време, иако само привремено.
„Кога IPCC зборува за нивото на затоплување, всушност станува збор за просеци над 20 години. Значи, може да се разликува од нивото на затоплување што го гледаме секоја година“, нагласи Скеа.
Досега, планетата се загреа за околу 1,1 Целзиусов степен од прединдустриската ера поради човечките активности, вклучително и согорувањето фосилни горива и неодржливата енергија и користењето на земјиштето, според шестиот синтезен извештај на IPCC, објавен претходно оваа година за да го заврши својот претходен циклус проценки.
Одржувањето на затоплувањето под 1,5 Целзиусови степени ќе бара брзи и одржливи намалувања на емисиите на стакленички гасови во сите сектори, со што ќе се намали речиси половина од сегашното ниво до 2030 година, се вели во извештајот.
Претстојат остри одлуки
И покрај итноста за справување со климатските промени, кои станаа поочигледни во последните екстремни временски настани забележани низ целиот свет ова лето, земјите сè уште продолжуваат со нови инвестиции во фосилни горива.
Владите не сакаат да ги напуштат инвестициите во фосилни горива, наведувајќи различни причини, вклучително и енергетската безбедност, додека многу земји во развој со значителни резерви на нафта и гас сакаат да продолжат да ги искористуваат овие ресурси за да помогнат во нивните развојни напори.
„Во последниот извештај на IPCC рековме дека резервите ќе бидат несогорливи ако го ограничиме затоплувањето на 1,5 степени Целзиусови или дури 2 Целзиусови степени. На пример, 30 отсто од сегашните резерви на нафта ќе треба да останат во земјата ако сакаме да го ограничиме затоплувањето на 2 степени Целзиусови“, рече Скеа.
„Доколку се одобрат повеќе и повеќе резерви на нафта и гас, тоа ќе значи дека владите во иднина ќе се соочат со поостри избори дали да остават некои од нив на терен или дали да ги исполнат целите од Парискиот договор“, додаде тој, осврнувајќи се на договорот за климата од 2015 година, кој ја зацврстува границата од 1,5 степени Целзиусови.
Владата на Велика Британија е меѓу последните кои се обврзаа за да доделат над 100 нови лиценци за нафта и гас во Северното Море, како што објави премиерот Риши Сунак на 31 јули.
Без да се осврнува на активностите на поединечните владини политики, Скеа предупреди дека колку повеќе резерви нафта и гас се вадат сега, од која било причина, „тоа само би значело дека толку повеќе ќе треба да останат во земјата доколку се исполнат целите на Парискиот договор“.
„Тоа е избор за креаторите на политиките. Секако, можете да одобрите нови резерви на нафта и гас, но тоа остава избор за иднината за тоа што всушност се случува со овие резерви“, рече тој.
Екстремните влијанија побрзи од очекуваното
Шефот на Меѓувладиниот панел за климатски промени, исто така, рече дека додека работата за ублажување на влијанијата на човештвото врз климата продолжува, најновите екстремни настани го направија приспособувањето кон последиците од затоплувањето позначајно на глобалната агенда.
„Научниците всушност предвидуваа дека ќе ги видиме ваквите настани што ги гледавме ова лето на северната хемисфера, а сè повеќе и на јужната хемисфера“, истакна тој, и додаде:
„Мислам дека она што беше малку неочекувано е колку брзо овие работи ни се појавија. Тоа е веројатно изненадувањето. Ништо чудно што во одреден момент требаше да видиме ваква ситуација, но дојде побрзо, можеби, отколку што сите очекувавме.“
Според Скеа, некои од овие влијанија ќе ја надминат способноста на светот да се приспособи бидејќи таканаречените „преостанати ризици“ ќе се појават во иднина.
Истакнувајќи ја потребата од мерки за приспособување на национално или градско ниво, тој призна дека ресурсите, способностите и финансирањето остануваат главно прашање.
„Инвестициските празнини за адаптација се многу поголеми отколку што се за ублажување и е многу поголем предизвик бидејќи, на некој начин, таа адаптација е јавно добро, а приспособувањето на приватните пари за јавни добра е многу потешко за адаптација“, рече Скеа.
