Во геноцидот извршен во Сребреница во летото 1995 година, беа убиени илјадници мажи и момчиња. Убиени се татковци и синови, браќа и цели генерации од едно семејство.
Не се знае колку татковци и синови се убиени. Но, имињата на убиените во геноцидот во летото 1995 година се испишани на плочата на гробиштата на Меморијалниот центар во Сребреница - Поточари. Голем број Бошњаци кои тоа лето пред 29 години беа убиени на најбрутален начин, додека се обидуваа да стигнат до слободна територија - Тузла или Кладањ, го имаат истото презиме.
Има дури и десетици луѓе со исто презиме - потесно и пошироко семејство. Татко и син, два сина, три сина... Во некои случаи биле убиени сите мажи од едно семејство, од малолетни па до дедовци. Целта била да се уништат цели семејства, а во некои случаи успеале.
„За жал, во геноцидот во Сребреница најмногу настрадаа машките членови на семејството. Во геноцидот во Сребреница беа убиени 59 жени, а останатите беа мажи и момчиња. Во геноцидот беа убиени повеќе од 500 малолетници. Во многу семејства, убиени се повеќе од три, четири члена. Во тој случај се работи за татковци, синови. Голем број мајки кои лично ги познавам, останале без три, четири, пет или повеќе членови на своите семејства, а во овој случај мислам на синовите и сопрузите“, изјави за Анадолу, портпаролката на Меморијалниот центар Сребреница, Алмаса Салиховиќ.
Таа истакна дека има многу мајки кои останале без машките членови на семејството, но и без женските деца.
Повеќето мајки од Сребреница се вратија во своите домови по војната и геноцидот. Во нивните празни куќи, но да бидат блиску до своите најблиски на гробиштата во Меморијалниот центар.
„Многу од овие мајки решија да се вратат во областа на Општина Сребреница. Фактите покажуваат дека тие се враќаат на местото каде што можат достоинствено да го напуштат овој свет, каде што имаат најмногу спомени од нивните убиени, а тоа е единственото место каде што можат да изберат да го поминат остатокот од својот живот. Се разбира, има и такви кои останале со некои членови од нивните семејства, но никогаш не можеле да се вратат на територијата на Општина Сребреница, или во Подриње, па денес живеат во подрачјето на Федерацијата Босна и Херцеговина“, рече Салиховиќ.
Таа потсети дека пред војната во 1990-тите, на територијата на Општина Сребреница живееле околу 38.000 жители.
„Денес на подрачјето во општината живеат помалку од 5.000 луѓе, вклучувајќи Бошњаци и Срби. Самата бројка ни кажува колку навистина е променета демографската слика на самата Општина Сребреница. Во градот има помалку од 1.000 жители, а останатите живеат во околните села. Сребреница некогаш беше просперитетен град со многу жители, со луѓе кои сакаа да останат и да живеат тука. Денес тоа не е случај. Секако, поради извршениот геноцид, но бидејќи луѓето не можат повеќе да најдат сила да се вратат и да живеат тука, токму поради фактот што тука во геноцидот се убиени повеќе од 8.000 мажи и момчиња“, нагласи Салиховиќ.
Голем е и бројот на млади кои решиле да се вратат во татковината и таму да основаат семејства и да живеат.
„Она што ги враќа младите и ги задржува тука е љубовта кон овој град. Сепак, морам да нагласам дека Меморијалниот центар е една од фундаменталните институции што ги задржува луѓето овде. Околу 99 отсто од нас кои работиме во Меморијалниот центар, сме го преживеале геноцидот во Сребреница или сме потомци на оние кои не го преживеале геноцидот“, објасни Салиховиќ.
Како што рече таа, благодарение на различните донации, односно амбасадите кои ја поддржуваат работата на Меморијалниот центар, овие млади луѓе остануваат во Сребреница.
„Тоа се луѓе кои сакаат да останат овде, кои сакаат да придонесат за меморијализацијата, но и јасно да кажат дека сакаат да останат со своите деца и со семејствата и да се обидат некако да го продолжат животот тука“, рече Салиховиќ.
Таа смета дека Сребреница, како и многу помали градови во Босна и Херцеговина, не се развива како што треба, иако има природни ресурси.
„Ние кои се вративме и работиме овде, навистина сакаме да останеме овде, сè уште имаме за што да се бориме и да останеме, иако Сребреница има многу тешко и болно минато. Најголемата одмазда, ако можеме да кажеме, е да останеме живи и да се вратиме на местото од каде што нѐ избркаа, од каде што ни ги избркаа и убиваа членовите на нашите семејства. Тоа е најдобар показател дека треба да живееме овде, да создадеме подобра иднина, подобра средина за сите нас, бидејќи тоа е навистина можно, само треба да го сакаме тоа. Треба да знаеме зошто се вративме и треба да знаеме дека овој дел на земјата е исто така и наш и тоа е она што нѐ враќа на нашите огништа“, додаде Салиховиќ.
Во геноцидот бил убиен и нејзиниот брат Абдула. Во моментот на смртта имал само 18 години.
Неговите посмртни останки беа пронајдени во 2008 година во масовната гробница Чанчари. Пронајдени се само 30 отсто од остатоците. Неговото семејство го погреба на колективен погреб во Поточари.
