Хуманитарната катастрофа во Либан од ден на ден станува се поитна.
Немилосрдното израелско бомбардира во текот на месецов принуди на раселување повеќе од 1,2 милиони луѓе од нивните домови и принуди над 175.000 луѓе да побегнат во соседна Сирија.
Тие бројки веројатно ќе се зголемат додека Израел ја засилува својата копнена инвазија во јужен Либан, што го натера привремениот премиер Наџиб Микати да предупреди на „една од најопасните фази“ во историјата на земјата.
Кризата погаѓа во критично време. Либан веќе се соочува со осакатена економија, а сиромаштијата се зголеми за повеќе од три пати во текот на изминатата деценија. Иако Обединетите нации упатија итен хуманитарен апел од 426 милиони долари, трошоците за реконструкција продолжуваат да растат.
Додека Израел ја проширува својата кампања за воздушно бомбардирање, најмалку 115.000 граѓани остануваат затворени во државните засолништа. Дали Либан може да ја издржи хуманитарната криза, со растечките стравувања од долготрајно раселување? И дали Блискиот Исток може да си го дозволи тоа?
Постојат неколку причини зошто светот треба да се вклучи и да ја спречи новата мигрантска криза да излезе од контрола.
Здравствени и прехранбени предизвици
На Либан му претстои тежок пат за управување со кризата со раселувањето.
Проширените напади на Израел го доведуваат осакатениот здравствен систем на Либан под значителен стрес. Постои огромна потреба да се сместат над 300.000 новораселени деца бидејќи израелските напади принудуваат затворање на десетици примарни здравствени центри.
Кризата ќе ја погоди и Европа. Затворањето на границата меѓу Либан и Сирија ризикува да се повтори 2015 година, кога речиси милион луѓе беа принудени да избегаат од војната во Сирија и да патуваат на континентот.
Нападите на Израел веќе ги доведоа до полн капацитет центрите за раселување во Либан и го отежнаа барањето засолниште во соседна Сирија. Ова би можело да ги тестира границите на „тврдата“ миграциска политика на Европа и да го поттикне бројот на бегалци да расте по опасната поморска рута.
Голем број деца и семејства зависат од таквиот пристап за доследна исхрана и поддршка за заштита на децата. Но бидејќи тие се принудени да се засолнат во засолништа со слаби ресурси, меѓународните агенции за помош се соочуваат со тешка задача да ја прошират медицинската помош на оние надвор од болниците.
Дури и ако некои здравствени установи се поштедени, здравствениот систем на Либан останува преоптоварен со 1,5 милиони сириски бегалци, а израелските напади врз здравствените работници им отежнуваат на првите што реагираат да им дадат приоритет на новите раселувања.
На фронтот за безбедност на храната, предизвиците на Либан растат. Новораселените луѓе вршат притисок врз веќе отежнатото снабдување со храна во земјата, а тримесечната залиха на храна треба да истече наскоро.
Иако Програмата за храна на ОН (УФП) се обврза да обезбеди итна помош од 105 милиони долари, постојат знаци дека таа можеби нема да се покаже доволна. На пример, мала е веројатноста дека помошта ќе се оствари пред крајот на годината, што им отежнува на УФП и нејзините сојузници да ги зголемат операциите бидејќи Израел турка уште илјадници на работ на раселување.
Проширената офанзива на Израел на југ може да го отежне снабдувањето со храна да стигне до сите евакуирани градови и села. Доколку не се обезбеди логистика надвор од централен и северен Либан, критично високите нивоа на глад би можеле да надминат над 1,1 милион оваа година.
За да се запре хуманитарната катастрофа, Европа и регионалните сили мора да го извршат своето економско и дипломатско влијание врз Израел.
Неподготвени за прилив
Блискиот Исток изгледа неподготвен за кризата со раселувањето во Либан.
Размислете за Сирија. Таа веќе се соочува со најголемата бегалска криза во светот и повеќе од 7 милиони Сиријци остануваат внатрешно раселени поради повеќегодишниот конфликт. Бидејќи на мнозинството од сопственото население му недостасува хуманитарна поддршка, како можат десетици илјади новораселени семејства да бараат засолниште од соседен Либан?
На тој начин, граничната криза што се развива ја загрозува политичката стабилност во Либан. На крајот на краиштата, постои значително јавно незадоволство кон либанската преодна влада, која се бореше да се справи со финансиската криза во земјата и намалување на неконтролираната сиромаштија.
Сега, бидејќи илјадници раселени Либанци немаат гаранции за враќање во своите домови, владата ризикува да ја намали популарноста и нуди мрачни изгледи за поддршка за реконструкција.
„Бегството од долината Бека во источен Либан беше една од најтешките одлуки што ми го променија животот. Живеам во постојан страв дека ќе ми биде уништен домот и се грижам за членовите на моето семејство кои останаа“, изјави 33-годишната Ханан за ОН Жена (UN Women) кон крајот на септември.
Регионалното трпение продолжува да се троши исто така. Поддршката за бегалците постојано опаѓа на Блискиот Исток поради зголемениот замор со долготрајното раселување. Многу арапски држави, исто така, не сакаат да им помогнат на растечкиот број либански бегалци кои бегаат од војната.
Меѓународните хуманитарни агенции, исто така, нудат ограничен оптимизам додека се борат да се справат со жариштата за истовремено раселување во Сирија и Газа. Во отсуство на соодветно олеснување, постои реален ризик семејствата да се обидат да побараат азил дури до Европа.
Според Агенцијата за бегалци на ОН, новите баратели на азил би можеле да размислуваат за оваа опција, нагласувајќи ги регионалните прелевања на масовното раселување. Навремената интервенција за деескалација може да помогне да се спречат овие прелевања, а Европа мора да го заостри својот став кон Израел за да успее.
Лекциите научени од израелската војна против Газа сугерираат дека Тел Авив може драстично да ја ескалира кризата со раселување во Либан. Во текот на изминатата година, Израел принуди повеќекратни евакуации во Газа, ги расели речиси сите 2 милиони жители на енклавата.
Повторната евакуација на Кан Јунис во Газа од страна на Израел во јули беше доказ: наредбата го отвори патот за обнова на офанзивата која ја загрози заштита на речиси 250.000 жители.
Слична динамика сега се чини дека се обликува во Либан. Продолжените наредби за евакуација во јужен Либан отвораат пат за поширока офанзива што може да создаде нови бранови на принудно раселување секогаш кога е потребно.
Зголемените напади на Израел врз здравствените установи, патиштата за бегство и хуманитарните работници веќе ја одвратија итната хуманитарна помош за погодените популации во Либан, што го отежнува решавањето на кризата со раселување што се чини дека е заснована во стратегијата.
На крајот на краиштата, бесните напади, ограничената регионална поддршка и осакатениот здравствен систем ги отежнуваат опциите на Либан да ја надмине оваа невидена криза.
