Уставниот суд во понеделникот заклучи дека претседателот на Република Хрватска, Зоран Милановиќ, не смее да учествува во политички активности на ниту една политичка партија додека ја врши својата функција, соопшти во понеделник претседателот на Уставниот суд, Мирослав Шепаровиќ.
Со ова се исклучува секаква можност претседателот на Републиката во контекст на закажаните парламентарни избори да биде кандидат на листата за избор на пратеници или предложен за кандидат за функцијата премиер на Република Хрватска и да учествува во политичката изборна кампања во тоа својство, извести Уставниот суд.
Оттаму додаваат дека кандидатурата на Милановиќ додека ја извршува функцијата претседател, на листата на која било политичка партија или независна листа за избор на пратеници во хрватскиот Сабор и истакнување како кандидат за премиер или некоја друга функција, е неспојлива со неговата уставната положба и овластувања и принципот на поделба на власта.
„Доколку, врз основа на неговите изјави, претседателот на Републиката додека ја извршува таа функција се кандидира за избори во хрватскиот Сабор или се појави во јавноста како иден кандидат за премиер, мора веднаш да поднесе оставка до претседателот на Уставниот Суд, во кој случај должностите на привремениот претседател на Републиката според овластувањата на Уставот ги презема претседателот на хрватскиот Сабор“, заклучи Уставниот суд.
Оттаму додаваат дека во тој случај, изборите за нов претседател на Републиката мора да се одржат во рок од 60 дена од денот на преземањето на должноста привремен претседател. Во случај на оставка на претседателот на Република Хрватска и преземање на должностите на привремен претседател, привремениот претседател на Републиката не може истовремено, покрај извршувањето на таа функција, да биде и кандидат за избор на хрватскиот Сабор, според Уставниот суд.
Тие потсетуваат и дека одговорноста за правните последици од уставно неприфатливите одлуки ја сносат нивните одлучувачи и дека секое дејствие или однесување на претседателот на Република Хрватска спротивно на горенаведените уставни забрани и барања е спротивно на Уставот.
Изборниот процес е под строг надзор на Уставниот суд
Имајќи ја предвид настанатата уставна состојба, Уставниот суд нагласува дека целиот изборен процес на овие парламентарни избори ќе биде под строг надзор на Уставниот суд.
„Доколку утврди дека учесниците на изборите постапуваат спротивно на Уставот или законот, Уставниот суд ќе ги користи овластувањата од член 89 од Уставниот закон за Уставниот суд на Република Хрватска, од информирање на јавноста до поништување на сите или одредени изборни дејствија и одлуки, почнувајќи од процедурата за кандидирање па понатаму“, посочи Шепаровиќ.
Во документот насловен „предупредување“, Уставниот суд прелиминарно наведе дека ја разгледал најавата на Милановиќ за кандидатура на листата на СДП, но и неговата изјава на Фејсбук дека ќе се повлече од функцијата по изборната победа, а до преземањето на новата премиерска функција би бил претседател на Република Хрватска.
Уставниот суд ја разгледа и изјавата на Милановиќ на Фејсбук од неделата дека „ќе остане кандидат за премиер без разлика дали ќе остане на листата на СДП“.
Во предупредувањето наведуваат дека Уставниот суд е должен навремено да ги предупреди сите органи кои на кој било начин учествуваат во изборниот процес, како и сите учесници во изборниот процес, на непосредна одговорност за одлуките што ги носат. Овие одлуки мора да бидат усогласени со темелните вредности на хрватската уставна држава.
Потсетуваат дека претседателот ја претставува и претставува Република Хрватска во земјата и странство, се грижи за редовните и координирани активности и стабилноста на државната власт, одговорен е за одбрана на независноста и територијалниот интегритет.
Претседателот, додаваат, е врховен командант на вооружените сили, распишува избори за хрватскиот Сабор и го свикува на првата седница, а мандатот за формирање влада му го доверува на лице кое врз основа на распределбата на места во хрватскиот парламент и спроведените консултации, ја ужива довербата на мнозинството од сите претставници.
За оваа одлука на Уставниот суд гласаа девет судии - Шепаровиќ, Сњежана Багиќ, Мато Арловиќ, Бранко Бркиќ, Марио Јелушиќ, Јосип Леко, Даворин Млакар, Рајко Млинариќ и Мирослав Шумановиќ. Против беа судиите Сергеј Абрамовиќ и Ингрид Античевиќ Мариновиќ, а Горан Селанец и Ловорка Кушан не гласаа бидејќи сметаа дека нема услови за донесување одлука, па ја напуштија седницата.
Шепаровиќ заклучи дека Милановиќ, имајќи ги предвид претходно наведените ставови на Уставниот суд, постапил противуставно од петокот кога ја објавил својата кандидатура.
Зоран Милановиќ во неделата во Липовљани повтори дека нема да поднесе оставка од функцијата претседател на Република Хрватска и дека ќе биде премиерски кандидат на СДП на изборите, а додека се чека одлуката на Уставниот суд за кандидатурата , тој го нарече „неколку реченици во Уставот“, а „сосема поинаку гледа“.
