Во западните рамнини на Беит Дајан, палестинско село во близина на Наблус на окупираниот Западен Брег, полињата некогаш ретки со сува пченица сега цветаат како бујни, зелени пространства.
За прв пат од израелската окупација на окупираниот Западен Брег во 1967 година, над 70 палестински работници ги вратија земјиштата од своите предци, градејќи десетици оранжерии исполнети со зеленчук во обид да ги подобрат нивните животни услови.
Работниците кои зборуваа за ТРТ Ворлд рекоа дека проектот ја одразува колективната желба „да се ослободат од зависноста од израелските работни места“, од кои многу Палестинци ги загубија по 7 октомври 2023 година.
Јасер Абу Мортада, 40-годишен работник од Беит Дајан, се сврте кон земјоделството по две децении работење на инсталација на оранжерии во израелските населби.
„За мене, да имам свој проект, колку и да е скромен, вреди повеќе отколку да работам за некој друг“, рече тој.
Невработеноста доведе до надеж
Проектот за стаклена градина следи по нападот на 7 октомври предводен од Хамас, по кој на 14.000 палестински работници им беше забранет влезот во Израел поради можна поддршка за групата на отпорот.
Притисокот врз палестинските заедници на окупираниот Западен Брег, исто така, се интензивираше во изминатата година, бидејќи првичните дозволи за околу 12.000 Палестинци да ги преминат одредените контролни пунктови подоцна беа намалени на околу 4.000, поради, како што властите наведоа, наводен нелегален влез користејќи фалсификувани документи.
Среде затворањето на границата, Абу Мортада, по неколкунеделна невработеност, реши да го започне својот земјоделски проект, кој сега носи нова надеж за него и неговото семејство.
Тој рече дека ги избрал доматите како негова примарна култура бидејќи тоа е „профитабилна инвестиција со оглед на поволната почва и клима во регионот“.
„Почнав со три дунами (0,3 хектари) земја и поттикнат од почетниот профит, се проширив на 10 дунами (еден хектар)“, рече тој.
И покрај примамливите понуди да ги продава своите производи на израелските трговци, тој одби, претпочитајќи да се држи до палестинските пазари. Тој додаде дека некои палестински земјоделци ја продале својата стока на израелски трговци, што го зголемува притисокот на локалниот пазар.
„Најголемиот предизвик се честите напади на доселениците врз посевите и кражбата на соларни панели и земјоделска опрема“, рече Абу Мортада.
За да ги заштити своите посеви од напади, Абу Мортада постави мрежи високи четири метри околу оранжериите, но сепак заканата што ја претставуваат доселениците останува најголемата пречка за проширување на неговиот потфат.
Расцутени оранжерии
Оранжериите се протегаат на 50 хектари и се одгледуваат култури како што се краставици и пиперки, додека доматите и тиквичките цветаат на отворените полиња.
Денес, на оваа земја се вработени околу 200 палестински работници од Израел и окупираниот Западен Брег. Тој е заштитен според меѓународното право од потенцијално заплена во спорната Област Ц.
И покрај пречките како што се кражба на соларни панели од доселениците и високите трошоци за вода, трошоците за основање на секоја стаклена градина изнесуваат приближно 50.000 шекели (13.300 долари), со ветувачки поврат.
„Беит Дајан Проектот за стаклена градинабеше дочекан со ентузијастичка поддршка“, изјави за ТРТ Ворлд Мунџед Абу Џаиш, генерален директор на палестинската организација за земјоделство.
„Со давањето приоритет на културите како доматите и краставиците, Проект Беит Дајан забележа извонреден успех во стимулирањето на локалната економија. Со приносите кои достигнуваат приближно 1,1 милион американски долари во село со само 5.000 жители, проектот докажува дека овие иницијативи можат да генерираат значителен економски принос“, рече тој.
Суштински аспект на оваа иницијатива, според Абу Џаиш, е обезбедувањето линии за вода и резервоари за вода од 250 кубни метри, со што се обезбедува стабилно снабдување за премин од земјоделство зависно од дожд во земјоделство со наводнување.
Иако Израел сериозно го ограничува пристапот до вода во окупираните палестински територии, проектот за стаклена градина беше поддржан од селскиот совет, кој помогна да се создадат потребните патишта за да се олесни пристапот на вода до обработливото земјиште. Како што рече, секогаш постои ризик од саботажа од израелски илегални доселеници.
„Исчекорот од зависноста од дождовницата ја зголемува продуктивноста и создава поконзистентна жетва, директно влијаејќи на локалното вработување и економијата и ја нагласува вредноста на поддржаните проекти за поттикнување на одржливиот развој“, продолжи тој.
Иницијативата се разбранува низ заедницата, поттикнувајќи нови потфати како што се продавници за набавка и опрема за поддршка на растечките земјоделски потреби.
„Генерираната економска динамика создаде еден вид на самоодржлив циклус, додека се проширува производството и локалната инфраструктура, создавајќи работни места и постепено подигање на животниот стандард во селото“, рече Абу Џаиш.
Тој, исто така, го опиша Беит Дајан како модел на ефективно користење на ресурсите за одржлив развој.
„Амбициите беа скромни, но исходите ги надминаа“, додаде тој, истакнувајќи ја трансформативната моќ на колективните проекти.
Поддршката на организацијата Agricultural Relief за инфраструктурата на Беит Дајан има за цел да стигне до источните рамнини, проширувајќи го производството. Исто така, обезбедува специјализирани земјоделски инженери, кои нудат насоки и поддршка на земјоделците почетници, помагајќи им да ги надминат почетните предизвици.
„Ова вклучува бесплатни теренски посети на оранжериите, кои ги подобруваат знаењата и вештините на фармерите, зголемувајќи ја веројатноста за успех и континуитет на проектот“, рече Абу Џаиш.
Предизвиците го ограничуваат растот
И покрај неговиот успех, земјоделскиот проект на Беит Дајан се соочува со значителни предизвици. Заканата од насилство од доселениците, особено честите напади врз земјоделците, останува постојан ризик, што влијае на нивната способност да работат слободно и безбедно.
Лошите маркетинг практики исто така го попречуваат напредокот.
Со краток рок на траење, земјоделците мора брзо да ги продаваат своите производи, но без ефективни маркетинг канали, плодовите се изложени на ризик од расипување или принудна продажба по намалени цени.
Дополнително, воените контролни пунктови го ограничуваат извозот на земјоделски производи, што доведува до финансиски загуби и го ограничува пристапот на земјоделците до пошироките пазари.
