Во фокусот на седмото издание на Меѓународниот фестивал на документарен филм „Ал Џезира Балканс“ - АЏБ ДОК (AJB DOC), еден од најзначајните фестивали на документарен филм во овој дел од светот, кој ќе се одржи од 13 до 17 септември во Сараево, е давањето глас на оние на кои им е одземен, а за ова зборува и актуелната тема на фестивалот - „JUSTICE?“, пишува Анадолу.
На АЏБ ДОК, кој го организира Ал Џезира Балканс во соработка со Ал Џезира медиа нетворк и Ал Џезира Институтот за медиуми од Доха, ќе бидат прикажани 24 филма од речиси 300 пријавени, од кои девет се светски премиери, 11 регионални премиери и три од Босна и Херцеговина.
Филмовите ќе бидат прикажани во четири програмски селекции - натпреварувачка програма, АЏБ Прикажува, Last Minute Cinema и SmartDoc. Во официјалната натпреварувачка селекција на 7. Филмски фестивал АЏБ ДОК ќе бидат прикажани 11 документарни филма наменети за телевизиско емитување, што е најважен предуслов за оваа селекција.
Седмиот АЏБ ДОК претставува филмови што сведочат за насилството врз Палестинците и говорат за светските економски и политички турбуленции, а сето тоа во рамките на темата „JUSTICE?“.
„Секоја година темата ја дефинираме врз основа на тоа што се случува околу нас и што забележуваме дека е важно за авторите преку филмовите. Минатата година фестивалот беше во септември. Во октомври започна нападот врз Газа. Нѐ болеше тоа што тоа не беше доволно застапено во културниот свет. Гледаме што се случува, како умираат деца, жени, се уништува инфраструктурата. Во исто време ги гледаме и реакциите на развиениот, модерен свет, кој инаку има навика да им кажува на другите што да прават и како да промовираат некои универзални вредности. Тие дури и не молчеа по тоа прашање, туку агресивно беа на страната на агресорот, на страната на оној што прави неправда. Затоа ’ПРАВДА?’ излезе со знак прашалник. Каде е таа 'правда' или 'justice'“, рече директорот на фестивалот, Едхем Фочо, во интервјуто за Агенција Анадолу, која е глобален комуникациски партнер на АЏБ ДОК (AJB DOC).
Како фестивал што се фокусира на универзалните човечки вредности и сака да афирмира автори што се занимаваат со општествени феномени, АЏБ ДОК ја презеде задачата да ги преиспитува универзалните концепти, вистини, околности и односи на општеството.
„Ние сакаме да започнеме со филм што праќа одредена порака во тој момент. Мислам дека беше соодветно оваа година да започнеме со филм што како тема ги има Палестина и апартхејдот што се случува и тоа ќе биде тема што ќе биде присутна, секој ден имаме филмови што се однесуваат на прашањето за Палестина, Израел, меѓународните односи, како луѓето гледаат на тоа“, рече Фочо.
- Документарецот „Докази“ на Агенција Анадолу на АЏБ ДОК -
Во рамките на годинашното издание на Фестивалот на документарен филм „Ал Џезира Балканс“ ќе биде прикажан документарниот филм „Докази“ што го подготви Агенција Анадолу за израелските воени злосторства во Појасот Газа.
Проекцијата на документарниот филм „Докази“ е најавена за 14 септември. По проекцијата, на прашањата ќе одговара теренскиот продуцент Омер Фарук Тунч.
По објавувањето на монографијата за израелските акции во блокираната палестинска енклава Газа од 7 октомври 2023 година, новинската Агенција Анадолу сними 52-минутен документарен филм што ги прикажува израелските воени злосторства. Содржи фотографии и снимки направени од репортери на Анадолу, како и интервјуа со релевантни соговорници на оваа тема.
Потсетувајќи дека Ал Џезира Балкан има долгогодишна соработка со Агенција Анадолу и дека агенцијата е глобален комуникациски партнер на АЏБ ДОК и оваа година, како и претходните, Фочо ја изрази честа што оваа година важен документарен филм на АА ќе биде прикажан на нивниот фестивал.
„Имаме одлична заемна соработка и ни беше мило кога оваа година рекоа дека имаат снимено филм. За нас темата е извонредна, многу важна, релевантна и за овие простори. Анадолу загуби свои новинари, фоторепортери во Газа, таа е една од ретките меѓународни медиумски корпорации што сè уште работи во Газа. Ги има многу малку. Така што ни беше чест. Дури селекторите го избраа и за натпреварувачкиот дел, но веројатно Агенција Анадолу почувствувала дека е подобро да биде надвор од натпреварувачката селекција, да нема пристрасност. Филмот е многу значаен, се надевам дека голем број наши луѓе ќе дојдат и ќе ја погледаат оваа паралела. Овде има геноцид, а тој геноцид е пресуден на меѓународен суд, за разлика од геноцидот што се случува сега во Газа, тој ќе има многу тежок пат, но овој филм е значаен. Ајде да почнеме, ги имаме документирано сите докази за геноцидот што се случува, имаме што да кажеме“, порача Фочо, истакнувајќи дека филмот е значаен за регионот, но и за светот.
Во натпреварувачката програма на АЏБ ДОК, меѓу другото, е и истражувачкиот документарен филм на ТРТ Ворлд „Holy Redemption”, кој разоткрива како илегалните еврејски доселеници систематски ги бркаат Палестинците од нивните домови на окупираниот Западен Брег. Во натпреварувачката програма ќе бидат прикажани и филмовите: „Насмеана Грузија“, „Да се биде Јапонец“, „Избор за мис на затворот“, „Плантажа на соништата“, „Гадафи: Профил на еден диктатор“, „Ќерката на Џингис“, „Големата јас“, „Путиновото игралиште“, „Некоја нова дивина“ и „Прости ни ги долговите наши“.
- Еден од најзначајните фестивали на документарен филм во овој дел од светот -
Меѓународниот фестивал на документарен филм Ал Џезира Балкан се позиционираше како важен фестивал на документарен филм во Европа и стана синоним за документарни остварувања што се фокусираат на човековите права и универзалните човечки вредности.
Фочо истакна дека фестивалот е роден од желбата медиумската куќа да промовира документарен филм што е составен дел од нивната програма и дека од година во година ги поместува границите.
„Има навистина голем интерес од публиката, доаѓаат многу меѓународни гости. Авторите на сите филмови одговараат на нашите покани и доаѓаат во Сараево. Сметам дека АЏБ ДОК стана еден од најзначајните фестивали за документарен филм во овој дел од светот, па можеби и пошироко, а би било преамбициозно да се очекува нешто повеќе. Тој веќе доби признание од публиката и од професионалците и ние сме задоволни“, нагласи Фочо.
- Работата со млади во фокусот -
Зборувајќи за идните планови, насоки и иницијативи што сакаат да ги имплементираат, Фочо рече дека во фокусот на АЏБ ДОК е работата со помладата публика, поради што секоја година им се посветува големо внимание на работилниците за млади автори и на специјалните предавања и проекции.
„Сакаме да ја раснеме публиката со нас затоа што мислиме дека помладите имаат помал интерес, нивната концентрација не трае толку долго и најчесто е површна. Можеби документарниот филм е некој начин да им се даде шанса да научат малку подлабоко за одредени теми бидејќи веројатно нема да читаат книги. Немаме намера да го зголемиме бројот на филмови, сакаме да го избереме најдобриот од најдобрите, проекциите да бидат полни, луѓето да не се под стрес и тоа да не трае предолго“, нагласи Фочо.
Тој смета дека документарниот филм станува сѐ поважен медиум бидејќи луѓето имаат помалку време да навлегуваат подлабоко во одредена тематика.
„Неважно е дали е политика, историја или некој општествен феномен. Немаат време, а документарниот филм, сепак, е визуелна уметност. Имате можност да слушате и гледате и полесно да ги добивате информациите. Документарецот стана попопуларен, ефикасен е како информативен и забавен медиум“, рече Фочо.
Тој смета дека значењето на документарниот филм ќе се зголемува и дека неговите предности се огромни.
„Предноста на документарниот филм е што деновиве може да го снимате со мобилен телефон. Тоа значи дека секој може да биде автор. Ќе биде тешко да се сними игран филм со мобилен телефон, потребни ви се фантастични камери, специјални ефекти, а ова е филм што зборува за реалноста и формата не е битна, важно е да го снимате тоа што се случува, така што телефонот овозможува дополнителни можности за документарен филм и веруваме дека има иднина“, смета директорот на АЏБ ДОК.
- Да се врати емпатијата во општеството -
Како што рече, би сакал по прикажувањето на филмовите гледачите да почувствуваат емпатија со протагонистите, било тие да загинале во војна или го живеат секојдневјето во поинаква средина.
„Емпатијата е важна, мислиме дека треба да се врати во општеството и нашиот фестивал се покажа како еден мал дел од тоа, но ефективен дел од зајакнувањето на таа емпатија во општеството. Тоа беше и ќе биде една од нашите главни цели“, порача Фочо.
Седмото издание на Фестивалот на документарен филм на Ал Џезира Балканс (AJB DOC) ќе се одржи од 13 до 17 септември во Сараево.
Филмовите ќе се прикажуваат во Босанскиот културен центар (БКЦ) и во киното „Синеплекс“ во Сараево, а програмата и распоредот на проекциите се достапни на официјалната веб-страница на фестивалот.
Во рамките на фестивалот ќе се одржи програма за професионалци од документарната индустрија, AJD Industry Days.
Покрај квалитетен избор на документарни филмови, ќе има и придружна програма, специјални проекции, панели и обуки за млади автори, како и многу други активности поврзани со промоција на документарни филмови.
Како дел од селекцијата АЏБ Прикажува, ќе бидат прикажани четири филма од регионални автори во продукција или копродукција на Ал Џезира Балканс, а селекцијата Last Minute Cinema ги носи четирите најдобри документарни наслови од европски и светски фестивали што публиката може да ги погледне во нивнaта оригинална, долга форма.
Одлуката за најдобар филм на Натпреварувачка селекција ќе ја донесе петчлено меѓународно жири во состав: Дебора Лондон-Харингтон, документаристка и раководителка на Одделот за продукциски менаџмент во Догвуф; Намик Кабил, филмски режисер и писател; Мила Турајлиќ, документаристка; Франческо Монтанер, документарист и Миријам Франсоа, новинарка и документаристка.
