Кога ќе се погледне разликата во покривањето на вестите помеѓу мејнстрим и конзервативните медиуми во Соединетите Држави, лесно е да се види зошто толку малку Американци можат да се согласат дури и за основните факти.
Конзервативните медиуми се преполни со наводи и шпекулации, како што е идејата дека изборите во 2020 година ги украле демократите и дека илегалните имигранти несразмерно вршат насилен криминал.
Како дојде до ова и дали овој десничарски медиумски екосистем имаше влијание врз претседателските избори во 2024 година?
Пред 1980-те, повеќето Американци ги добиваа вестите од телевизиските мрежи „Големата тројка“: Еј-Би-Си, Си-Би-Ес и Ен-Би-Си. Имаше мала разлика меѓу трите телевизии во однос на каква била партиска ориентација, бидејќи сите ги следеа строгите новинарски стандарди во интерес на одржување на кредибилитетот.
Но тогаш се случија три работи, кои не доведоа до денешниот фрагментиран и партиски медиумски пејзаж.
Во 1980-те, трите големи мрежи одлучија дека нема да продолжат да ги финансираат своите информативни програми со приходи од забава, што значеше дека вестите мораа да генерираат профит за да продолжат да работат.
Практично, ова значеше дека информативните програми се префрлија на позабавен формат, кој често се нарекува „закачи и држи“ (hook and hold) пристап, вклучувајќи стил „коњска трка“ на покривање на изборите што доведе до помало испитување на проблемите и политиките.
Вториот развој, 24-часовните кабловски новински станици, само го продолжија овој тренд бидејќи станиците сакаа да ја задржат публиката во текот на денот и ноќта.
Трето, пропаѓањето на Доктрината за правичност (која бараше емитување на различни гледишта во покривањето на политичките прашања) во доцните 1980-ти овозможи помалку избалансирано покривање на политиката.
Подемот на Фокс Њуз
Овие случувања го поттикнаа подемот на Фокс Њуз и другите десничарски вести, кои продолжија да се развиваат и да се пропагираат во десничарската медиумска екосфера што ја имаме денес.
Во 1990-те, меѓународниот медиумски магнат Руперт Мардок го ангажираше републиканскиот медиумски консултант Роџер Ајлс за да ја изгради кабелската мрежа Фокс Њуз.
Фокс откри дека тие можат да ги забавуваат гледачите повикувајќи на страв и гнев, што особено добро функционираше кај постарите генерации загрижени поради светот кој се менува.
Фокс го усвои слоганот „фер и избалансирано“, но ставовите што ги промовираше беа дефинитивно конзервативни. Со текот на времето, Фокс стана сè поконзервативен и често беше опишуван како портпарол на Републиканската партија.
Движењето од партиска наклонетост кон ширење на отворени невистини се совпадна со преземањето на Републиканската партија од Доналд Трамп во 2016 година.
За време на претседателствувањето на Трамп, неговата советничка Келијан Конвеј ја опишуваше администрацијата со свои „алтернативни факти“ - кои Фокс беше повеќе од среќен да ги засили и брани како легитимни.
Додека Трамп ја преземаше партијата, се множеа и други нови и еволуирачки медиуми. Истражувањето на Јочаи Бенклер и неговите колеги покажа како веб-страницата Бреитбарт (Breitbart) стана клучен центар за ширење на информации низ речиси сите десничарски медиумски платформи за време на изборната кампања во 2016 година.
Избори 2024
Овие платформи почнаа да опфаќаат широк спектар на медиуми, од печатено новинарство како што е Епоч Тајмс (The Epoch Times), преку блогови до подкасти. Без никаков уреднички филтер, овие страници почнаа да пласираат она што критичарите го осудија како теории на заговор.
Изборите во 2024 година беа клучни за американската политика и дали Трамп повторно ќе биде прифатен или конечно исфрлен од американската политика.
Фокс њуз дури беше принуден да се спогоди за тужбата од 787 милиони долари за пропагирање невистини за машините произведени од Доминион Воутинг Системс (Dominion Voting Systems) кои ги менувале гласовите за време на изборите во 2020 година, поддржувајќи гитврдењата на Трамп за „наместени“ избори.
Изборите во 2024 година беа клучни за американската политика и дали Трамп повторно ќе биде прифатен или конечно исфрлен од американската политика. Двете страни сметаа дека исходот е клучен за нивното верување во зачувување на демократијата.
Кога Трамп тврдеше дека имигрантите од Хаити во Спрингфилд, Охајо „јаделе мачки и кучиња“, десничарските медиуми не само што го повторија тврдењето, туку се обидоа да го потврдат. Значи, дали консумирањето на десничарските медиуми од гласачите влијаеше врз нивните гласови во 2024 година?
Имаме некои податоци што укажуваат дека можеби има.
Анкетата на ГВ Политикс (GW Politics), која ја водам со колегите од Универзитетот Џорџ Вашингтон, дава некои сознанија за одредени политички фигури и како мислењата на луѓето за нив се поврзани со нивниот избор на глас.
Два истакнати гласови во десничарските медиуми и на нивните сопствени платформи и повторувани низ десничарскиот медиумски универзум се Илон Маск и Џо Роган.
Илон Маск, познат по сопственикот на компанијата за електрични возила Тесла и СпејсИкс, го купи Твитер во 2022 година.
Платформата го врати профилот на Трамп, кој беше забранет по немирите во американскиот Капитол на 6 јануари 2021 година, и спроведе политика која во голема мера промовираше слободен говор што го подигна десничарскиот дискурс.
Самиот Маск го поддржа и водеше кампања со Трамп. Џо Роган, чиј подкаст е најпопуларен во САД, исто така го промовираше и поддржа Трамп. Нашите податоци може да се искористат за да се види како мислењата на овие медиумски личности се поврзани со изборот на гласови на минатите избори.
Во однос на Илон Маск, 85 отсто од луѓето кои имаа многу или донекаде позитивно мислење за него гласаа за Трамп, додека 91 отсто од оние кои имаа многу или донекаде неповолно мислење за него не гласаа за Трамп.
Кога станува збор за Џо Роган, 76 отсто од луѓето кои имаа многу или донекаде позитивно мислење за него гласаа за Трамп, а 78 отсто од оние кои имаа многу или донекаде неповолно мислење за него не гласаа за Трамп.
Дополнително, луѓето кои имаа поповолни мислења за Маск и Роган веројатно мислат дека Доналд Трамп е вистинскиот победник на претседателските избори во 2020 година.
Иако овие податоци не се дефинитивни за влијанието на овие шоуа врз изборот на гласови, тие укажуваат дека луѓето на кои им се допаѓаат овие поединци, и веројатно повеќе ќе преферираат да обрнат внимание на нивните медиуми и пораки, имаат значително поголема веројатност да гласаат за Трамп.
Различни реалности
Десничарските медиумски емисии даваат образложение луѓето да веруваат во она што го сакаат. Сепак, се повеќе и повеќе, овие новински куќи се занимаваат со објавување на директни невистини, многу во корист на Доналд Трамп.
Така, во догледна иднина, наклонот надесно на медиумскиот пејзаж изгледа веројатно ќе продолжи.
Дали на гласачите им е важно што консумираат лаги? Салена Зито, која известуваше за Трамп во 2016 година за Атлантик, објасни дека: „печатот го сфаќа буквално, но не сериозно; неговите поддржувачи го сфаќаат сериозно, но не буквално“.
Значи, зборовите на Трамп не се проблематични за неговите поддржувачи.
Се чини дека проблемот со зголеменото влијание на десничарските медиуми во американската политика нема да се подобри за време на вториот мандат на Трамп. Мејнстрим медиумите како Вашингтон пост и Лос Анџелес Тајмс одлучија да не поддржат кандидат на изборите, на големо негодување на нивните уреднички одбори кои ја поддржаа Харис.
Многумина шпекулираа дека оваа одлука била за да се избегне гневот на Трамп, поради страв од губење на пристапот до медиумите, а можеби и деловни договори и други интереси што нивните милијардери ги имале со американската влада.
Понатаму, Трамп вети дека ќе води администрација која ќе ги ограничи медиумите за кои не смета дека се поволни - дури и ги нарече такви медиуми „непријателскиот табор“ во неговиот победнички говор минатата недела. Така, во догледна иднина, наклонот надесно на медиумскиот пејзаж изгледа веројатно ќе продолжи.
Тод Белт
Тод Белт е професор и директор на магистерската програма за политички менаџмент на Универзитетот Џорџ Вашингтон. Тој е коавтор на четири книги, вклучувајќи ги Претседателството и домашната политика (трето издание) со Мајкл Џеновезе и покојниот Вилијам Ламерс.
