Како што е нашироко познато, членот 5 на НАТО сугерира дека нападот врз една членка на НАТО ќе се смета за напад врз сите нив. Првиот и единствен настан во историјата на НАТО во кој член 5 стапи на сила се нападите од 11 септември во САД. Членот 5 беше активиран врз основа на борба против тероризмот, започна инвазијата на Авганистан со земјите на НАТО, а подоцна дојде и инвазијата на Ирак.
Еднонасочна безбедносна чувствителност на НАТО
Како што многумина се сеќаваат, за време на окупацијата на Ирак, во 2004 година, откако четворица приватни чувари (телохранители) беа обесени на мостот во Фалуџа, САД извршија еден од најтешките напади во станбена област таму.
Најмоќните оружја за конвенционално војување - Б-1, Б-2, Б-52, воени авиони од серијата Ф, хеликоптери за напад Апачи - беа користени од воздух, а од земја, смртоносни возила за поддршка и оклопни елементи вклучувајќи и муниција со јадро од ураниум биле користени. Како резултат на тоа, повеќе од 2.000 луѓе загинаа, а станбените области на Фалуџа беа речиси целосно уништени.
Во моментов, солидарноста меѓу членките на НАТО се покажува преку различни инциденти. На пример, откако во ноември паднаа ракетни делови од неизвесно потекло, што резултираше со смрт на две лица во Полска-членка на НАТО за време на руско-украинската војна, се појави голема чувствителност во седиштето на НАТО и во земјите-членки, а реакциите ориентирани кон НАТО беа манифестиран на начин што создаде исклучително силен ефект на јавната дипломатија.
Безбедноста на границите на Туркије и двојните стандарди
НАТО, чија членка е Туркије од 1952 година, која има втора по големина армија во алијансата, може да се дефинира како партнерство на доверба „на концептуално, геополитичко и стратешко ниво“.
Туркије е исто така незаменлив дел, крило и клучна земја на геополитичката формација и глобалната иницијатива на НАТО и САД. Меѓутоа, бидејќи Анкара не ја доби поддршката што ја очекуваше од нејзините сојузници во НАТО во борбата против тероризмот и безбедносните грижи, неодамна дојде до растечка криза на доверба во односите со Алијансата.
На пример, терористичката група ЈПГ/ПЈД/ПКК, која ја нападна Туркије како земја членка на НАТО, е заштитена, финансирана, обучена, опремена, управувана и раководена од некои големи земји на НАТО, особено САД, што создава голема непријатност за Анкара. Сепак, како што е познато, има меѓусебни ветувања и договори со сојузниците во борбата на Анкара против тероризмот.
Според договорот потпишан во 2019 година со тогашниот потпретседател Мајк Пенс, кој беше испратен во Туркије од тогашниот американски претседател Доналд Трамп, беше предвидено терористичката група да го положи своето тешко оружје и да се повлече 30 километри под јужните граници на Туркије. Сепак, и податоците од теренот и изјавите на властите покажуваат дека тоа не било следено и дека ветената поддршка не и била дадена на Туркије.
Цената за заштита на терористичката група ПКК
Последиците од потхранувањето на постоечка терористичка закана од страна на самата Алијанса нема да влијаат само на Туркије. Во регионот дестабилизиран од тероризам се појавуваат многу безбедносни закани за целиот свет, особено миграцијата, Од друга страна, поддршката дадена на тероризмот, чија мета се многу цивили, претставува голема физичка, концептуална и етичка закана за концептите како што се демократијата, човековите права, слободата и мирот што Алијансата тврди дека ги брани, како и губење на довербата и координацијата на Туркије, што доведува до геополитички турбуленции кои тешко се менаџираат.
Праведната кауза на Туркије
Според турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган, терористичката организација ЈПГ/ПКК истрелала 764 минофрлачи, ракети, хаубици и артилериски гранати кон сојузникот на НАТО, Туркије, од областите што и ги дале САД од 2017 година.
Во овие напади животот го загубија 32 невини лица, а беа повредени 261 лице. Дополнително, 153 турски војници и полицајци загинаа, а беа 173 повредени во нападите насочени кон Туркије од страна на терористите кои се поддржани преку границата. Овие бројки не ги вклучуваат крвавите напади во Сирија или на граничните точки за контакт, ниту стотиците цивили масакрирани во Сирија во областите контролирани од Туркије.
Со оглед на борбата и мерките на западните земји против терористичките напади на ДАЕШ, борбата на Туркије во и преку границите против нападите на терористичката организација ЈПГ/ПЈГ/ПКК, која е одговорна за смртта на десетици илјади жртви, вклучувајќи и цивили веќе 40 години, треба да се третира со фер и поглед кој „генерира емпатија“.
Иако САД и некои земји од НАТО, заедно со Русија, мислат дека ја користат крвавата терористичка група и дека ќе постигнат некои од нивните застрашувачки цели, во суштина тоа е терористичка група која има корист од користењето на споменатите земји, некои земји од ЕУ, Русија и некои регионални земји кои имаат врски со групата.Терористичката група се обидува да ги достигне своите цели и интереси преку прикриена закана за западните земји. Најдобар пример за ова се заканите за ослободување на затворениците на ДАЕШ што ги држи или откажување од борбата против ДАЕШ.
Треба да се разбере дека радикалната терористичка група (ДАЕШ) и радикализмот во регионот не можат да бидат исчистени од друга терористичка група (ПКК/ЈПГ/ПЈД) која се маскира како секуларна, но по потекло е марксистичко-ленинистичко-интернационалистичка и го искористува курдскиот идентитет.
Автор: Абдулах Агар
* Авторот е предавач на Универзитетот Бахчешехир во Истанбул, аналитичар за одбрана и безбедност и воен ветеран
