Фабриката за чиста енергија Хелиос се наоѓа на простор од шест хектари во руралната област Естасион Генерал Паз, на околу 30 километри северно од градот Кордоба, во Аргентина.
Оваа семејна фабрика беше отворена минатиот мај. Во неа се произведува биогас направен целосно од индустриски отпад. Нешто на што семејството Лигато во чија сопственост е фабриката особено се гордее.
Идејата на семејството Лигато пред седум години била нивната фабрика за живинарски производи да има најмало можно влијание врз животната средина со јаглерод диоксид.
„Иако тоа не е првата централа за биогас во областа, таа е прва со овој концепт на генерирање енергија 100 отсто со индустриски органски отпад“, изјави за ТРТ Ворлд претседателот на компанијата Матео Лигато.
Флоренсија Палена, главен инженер во фабриката, истакнува дека „биодигесторите“ добиваат енергија од се што произлегува од процесот на производство на храна, во течна или цврста состојба.
„Тоа може да биде отпад од живина или месо, или расипани пијалоци како пиво или вино“, вели Палена.
На биодигесторите вообичаено им е потребен одреден процент од житни култури како што е пченката за да можат подобро да функционираат. Но, Хелиос тргна по потешкиот пат и користи само биолошки индустриски отпад, фокусирајќи го својот бизнис модел не само на производството на биогас/електрична енергија туку и на управувањето со индустрискиот органски отпад, со кружен модел на производство каде ништо ништо не завршува на отпад.
Неодамнешното заострување на законите за животна средина во Аргентина принуди многу компании да го подобрат управувањето со отпадот од нивното производство. Фабриката „Хелиос“ ја искористи таа можност претворајќи го биогасот што го произведува во електрична енергија која и ја продава на владата преку нова шема.
Аргентина има некои од најзастапените обновливи енергетски ресурси во Латинска Америка, постојани ветрови во јужна Патагонија, сонце во текот на целата година на северозапад и хидроенергија и биомаса што се хранат од реки и експанзивно обработливо земјиште.
Според законот за животна средина од 2015 година, обновливите извори на енергија мора да достигнат 20 отсто од целокупното производство на енергија во земјата до 2025 година, што е голем предизвик со оглед на тоа што таа во моментов претставува приближно 13 отсто од потрошувачката на енергија во земјата.
За да се исполни оваа цел, владата покрена иницијатива наречена Реновар, шпански назив за регенерира. Иницијативата има за цел да го олесни развојот на постројки за чиста енергија и системи за складирање преку периодични јавни тендери. Притоа дозволувајќи им на компаниите да ги реализираат своите проекти за производство на енергија, како и да ги поврзат со националната мрежа. Истовремено обезбедувајќи им на компаниите даночни ослободувања и можност да учествуваат на пазарите на таканаречените јаглеродни кредити.
Тие се замислени како механизам за намалување на емисиите на стакленички гасови преку создавање пазар на кој компаниите ќе можат да тргуваат со своите дозволи за емисии.
Според официјалните податоци, меѓу обновливите извори на енергија, технологијата што најмногу придонесе за производството на енергија во Аргентина во 2021 година е енергијата од ветер (74 проценти), потоа фотоволтаичната сончева енергија (13 проценти), малите хидраулични системи (7 проценти) и производството на биоенергија. Подоцна прилично неискористен извор на енергија во оваа земја.
Сè е искористено, ништо не е потрошено
Во моментов има речиси 40 погони за производство на биоенергија во Аргентина.
Лигато вели дека бил инспириран од постројките во Европа, особено во Италија - кои ги применуваат принципите на циркуларна економија - како и од постројките за биогас во Аргентина.
„Почнав да проучувам како можеме да го направиме истото со нашиот сопствен отпад, па проектот тогаш почна да расте“, вели Лигато.
Лансирањето на планот Реновар значеше дека фабриката ќе може да придонесе со енергија на пазарот на големо и ја поколеба инвестициската одлука на Лигато.
„Јас сум возрасен човек, имам деца. Почнав да се прашувам дали правам се што можам за на моите деца и нивната генерација да им овозможам најдобар можен свет. „Мислам дека и должиме на нивната генерација“, вели Лигато.
Прво во фабриката планирале да користат сечкана пченка за да генерираат енергија, но набрзо ја отфрлиле таа идеја.
„Не ни се чинеше правилно да создаваме енергија со храна“, вели Лигато.
Фабриката Хелиос има четири биодигестери кои можат да претворат повеќе од 130.000 тони органски отпад во биогас. Може да произведе 2,4 мегавати електрична енергија за националната мрежа.
Дополнително, фабриката користела систем за обновување на топлина за одржување на биодигестерите на оптимална температура без потреба од надворешно производство на топлина. Биогасната централа е прва од ваков вид во Латинска Америка.
Фабриката, исто така, произведува цврсти и течни биоѓубрива за сопствени потреби.
„За мене ова е како Дизни Ворлд. Полесно е да се работи со култури или други растенија, но нашиот предизвик е да го избегнеме тоа и наместо тоа да користиме само органски индустриски отпад вели хемискиот инженер Палена, задолжен за надзор на секој дел од процесот што ги храни четирите биодигестори.
Во моментов Хелиос прима 30 тони отпад дневно кој го претвора во енергија, но има капацитет да прими и до 300 тони дневно.
„Ние ќе доставиме сертификат со кој индустриите кои ни го испраќаат нивниот отпад ќе потврдат дека тој се користи за производство на чиста енергија“, објаснува Лигато.
Потенцијалот на биогасот на Аргентина
Хорхе Хилберт, неодамна пензиониран експерт за биогас во Националниот институт за земјоделска технологија смета дека земјата треба да го интегрира производството на биогас со земјоделското производство.
„Како голем производител на храна и земјоделски култури, Аргентина има проблеми со хранливи материи,дефицитот на почвата, деградација на почвата и прекумерна употреба на агрохемикалии“, објаснува Хилберт.
Тој го истакнува и фактот дека Аргентина е увозник на фосилни гасови.
„Сите овие прашања може делумно да се решат со правилно производство на биогас и производи од негови деривати, како што се цврсти и течни ѓубрива. Оваа технологија дава решенија за сите овие проблеми“.
