Ако емисиите на јаглерод диоксид продолжат со исто темпо по пет до шест години ќе биде невозможно глобалното затопување да се задржи на 1,5 степени Целзиусови, предупредуваат новите научни студии кои ги објави Вашингтон пост.
Научниците сметаат дека по долгогодишни предупредувања и апели за климатските промени, постои вонредна ситуација и дека сме во климатска криза.
Како пример за таков пресврт, трудот се наведува случајот на екологистот Бил Рипл од Универзитетот во Орегон, кој ја поминал својата кариера талкајќи по ридовите и кањоните на Националниот парк Јелоустоун, следејќи го здравјето на волците и другите големи животни, а во 2018 г. , откако видел слики од градот Парадајс во Калифорнија, целосно уништен од шумски пожар, почнал да пишува нов академски труд кој го нарекол: „Предупредување на светските научници за климатската криза“.
Го испратил до колегите да видат дали некој сака да се пријави. До моментот кога работата беше објавена во списанието Bioscience во 2019 година, имаше 11.000 потписи од научници од целиот свет - сега има повеќе од 15.000.
„Мојот живот целосно се промени“, вели Рипл.
Минатата недела тој објави нов труд за состојбата на климатскиот систем, наречен „Влегување во непозната територија“.
„Научниците се поподготвени да разговараат“, рече Рипл. „Како група, историски бевме доста колебливи, но чувствувам дека научниците имаат морална обврска да го предупредат човештвото“, додаде тој.
По неколку години рекордни температури и екстремни временски настани, искуството на Рипл е знак дека климатските научници, кои некогаш избегнуваа да влезат во јавна расправија, сега користат груб јазик за да опишат планета која се загрева.
Во академската литература сè почесто се појавуваат референци за климатска криза кои некогаш првенствено ги користеле групи на активисти.
Во меѓувреме, комуникацијата на научниците со медиумите и јавноста стана поогорчена и очајна.
Научниците објавија труд кој покажува дека светскиот јаглероден буџет количеството на емисии на стакленички гасови што светот сè уште може да ги испушти без зголемување на глобалните температури за повеќе од 1,5 Целзиусови степени е намален за една третина. На светот му остануваат само шест години на сегашното ниво на емисија пред да ја надмине таа граница на температурата.
„Не постојат глобално достапни технички сценарија во научната литература што би потврдиле дека тоа е навистина возможно, па дури и да опише како би било можно“, рече Џоери Рогељ, климатолог од Империјалниот колеџ во Лондон.
Тим Лентон, еден од коавторите на најновиот труд на Рипл и професор по наука за земјените системи на Универзитетот во Ексетер, рече дека 2023 година била исполнета со температури толку далеку над нормалните што е тешко да се рационализираат.
„Ова не одговара на едноставен статистички модел“, рече тој.
Лентон рече дека не се плаши да користи термини како вонредна состојба или климатска и еколошка криза.
Јазикот се прошири и во академските публикации. Почнувајќи од 2015 година, само 32 труда во базата за истражување на Web of Science го вклучуваа терминот климатска опасност. Во 2022 година тој термин содржел 862 дела.
Не беше секогаш така. Во 2000-тите, па дури и на почетокот на 2010-тите, повеќето научници избегнуваа да даваат какви било изјави кои би можеле да се сметаат за политички по природа.
Сузан Џој Хасол, експерт за научна комуникација, која со години работела со истражувачи за климата, вели дека пред една деценија, климатолозите не биле сигурни каква е нивната улога во соопштувањето на опасностите од зголемените температури.
Во исто време, многу научници сфаќаат дека дури и најдобрата комуникација во светот не е доволна за да се надмине инерцијата на системот заснован на фосилни горива и отпорот на различните нафтени и гасни компании. „Проблемот не е во тоа што научниците не комуницираа доволно јасно“, рече Хасол.
И покрај краткото намалување на емисиите на CO2 за време на пандемијата, траекторијата на човештвото се сврте кон неопходноста од драстично намалување на емисиите.
