Туркије работи на решавање на заложничката криза меѓу Русија и Украина со цел да ги деескалира тензиите меѓу двете земји, изјави турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган во Њујорк, САД.
„Сега работиме на решавање на заложничката криза. Преземаме чекори и дојдовме до одредена точка. Презедовме чекори и во однос на коридорот за жито“, рече Ердоган во интервју за американскиот канал PBS NewsHour, кое беше емитувано во понеделник.
Пред да дојде во Њујорк, по повод 77. сесија на Генералното собрание на ОН, Ердоган престојуваше во дводневна посета на Узбекистан, каде што на маргините на 22. Самит на шефови на држави во рамки на Шангајската организација за соработка се сретна со рускиот претседател Владимир Путин.
„Тие всушност се обидуваат да го завршат ова што е можно поскоро. Оваа ситуација е голем проблем. Во моментов, на пример, постигнат е договор за размена на 200 затвореници. Ова е добар развој на настаните, бидејќи е многу важен чекор“, рече Ердоган.
Ердоган нагласи дека им рекол на Путин и на неговиот украински колега Влсдимир Зеленски дека „нема победници во војна што завршува со смрт на луѓе“.
Тој додаде дека Туркије од почетокот на војната следи балансирана политика меѓу Русија и Украина и се залага за сослушување на двете страни.
„Имаме постојана желба да ги собереме заедно овие лидери. Ајде да ги собереме. Сакам да слушнам сè од нив. Сè уште не успеавме, но не губам надеж“, додаде Ердоган.
Говорејќи за коридорот за жито, Ердоган повторно изрази желба наскоро да започне со извоз на жито од Русија, нагласувајќи дека негова „единствена желба е да обезбеди испорака на производи во неразвиените или сиромашните земји, а не во развиените“.
Односите со САД и прашањето за борбените авиони Ф-16
Одговарајќи на прашање за билатералните односи со Соединетите Американски Држави, Ердоган рече дека не може да каже дека тие се „во идеален момент“.
Тој посочи дека обемот на билатералната трговска размена меѓу двете земји не го достигна посакуваното ниво кое беше поставено на 100 милијарди долари во мандатот на американскиот претседател Доналд Трамп.
„Со други зборови, обемот на трговската размена меѓу Туркије и САД не треба да биде 20, 25, 30 милијарди долари. Треба да го надминеме тоа. Освен тоа, не сме на посакуваното ниво во одбранбената индустрија“, додаде Ердоган.
Во врска со прашањето за борбените авиони Ф-16 меѓу двете земји, турскиот претседател рече дека САД прават „грешка“ со пријателска земја со тоа што носат политичка одлука против Туркије.
Минатиот октомври Анкара побара од САД да купат авиони Ф-16 и комплети за модернизација. Договорот вреден 6 милијарди долари вклучува продажба на 40 авиони Ф-16 и комплети за модернизирање на 79-те воени авиони кои турските воздухопловни сили ги имаат во својот инвентар.
Меѓутоа, во јули, Претставничкиот дом на САД го одобри законодавството што создава нова бариера за продажба. Законот ја забранува продажбата доколку претседателот Џо Бајден не потврди дека е во националниот интерес на САД и му гарантира на Конгресот дека во 120 дена пред трансферот, турската влада „не го нарушила суверенитетот на Грција, вклучително и територијалните прелети“.
Туркије јасно стави до знаење дека условите поврзани со Грција не се „обврзувачки“ и изрази надеж дека САД нема да паднат на такви „игри“.
Ердоган, исто така, ги критикуваше САД дека и даваат секаква поддршка на Грција за авионите Ф-16, но не ја поддржуваат Туркије во овој поглед.
Во меѓувреме, Ердоган во понеделникот одржа состанок зад затворени врати со американскиот сенатор Линдзи Греам, кој претходно рече дека ја поддржува одлуката на администрацијата на Бајден да продаде борбени авиони Ф-16 на Туркије.
„Туркије дел од светот, ниту исток ниту запад“
По учеството на овогодинешниот самит на Шангајската организација за соработка во Узбекистан како партнер во дијалогот, Туркије би можела да направи понатамошен чекор на самитот во Индија во 2023 година, рече Ердоган, додавајќи дека Анкара го „таргетира“ членството.
„Морам да го кажам ова многу јасно: ние сме дел од светот; ниту Исток ниту Запад“, рече турскиот претседател.
Основана во 2001 година, оваа осумчлена организација има за цел да ги зајакне пријателските, добрососедските односи и меѓусебната доверба меѓу земјите-членки.
„За жал, ЕУ не не направи членка 52 години. Нема друга земја во ЕУ што е во нашата ситуација. Тие се уште го кочат процесот. Сепак, ние сме земја на НАТО. Иако сме земја на НАТО, дури и земјите од Алијансата нè мамат во процесот на ЕУ“, додаде тој.
Тој посочи дека Туркије нема да и одговара на ЕУ со кого разговара и дека тоа го прави со сите земји бидејќи е дел од светот.
Туркије аплицираше за членство во ЕУ во 1987 година и беше прогласена за земја кандидат во 1999 година.
На крајот, тој повтори дека Туркијеа нема да заземе позитивен став кон напорите на Шведска и Финска за членство во НАТО доколку не ги исполнат своите ветувања за борба против тероризмот.
„Ако покажете борба против терористите, ако се борите, ние сме подготвени да ви пружиме секаква поддршка. Се разбира, конечната одлука за ова ја носи нашиот парламент“, рече Ердоган.
Шведска и Финска формално поднесоа барање за влез во НАТО во јуни, одлука поттикната од руската војна против Украина.
Сепак, Туркије изрази голем број забелешки за кандидатурата на двете скандинавски земји за членство во НАТО, критикувајќи ги дека толерираат, па дури и поддржуваат терористички организации.
„Ако продолжат терористичките активности, тие не можат да станат членки бидејќи НАТО не е организација која поддржува терористички организации. Тоа е организација која се бори против тероризмот“, рече Ердоган.
