На денешен ден пред 59 години Скопје го погоди катастрофален земјотрес во кој животот го загубиле 1.070 лица, биле повредени над 4.000, а голем дел од речиси 200.000 жители на градот останале без покрив над глава.
И по 59 години од земјотресот, сè уште постојат многу нераскажани приказни за случувањата од тој период, а бројни приказни се повторуваат, со цел да се зачува од заборав времето кога солидарноста и снаодливоста на луѓето ја вратило надежта за живот по катастрофалната природна непогода.
Во таквите моменти од особено значење била комуникацијата на луѓето во градот и државата, но и надвор од нејзините граници. Во такви околности, функционирањето на поштата одиграло значителна улога во комуникацијата. Но, не голем број луѓе знаат дека до познатата Железничка станица во Скопје се наоѓала и зградата на Пошта Скопје 2.
Поштата претставувала главен центар за поштенскиот сообраќај во тогашна Социјалистичка Република Македонија. Зградата била комплетно разрушена за време на земјотресот, но ниту тогаш процесот на работењето на поштата не запрел.
Според архивите на Пошта на Северна Македонија, постојат неколку верзии за тоа кој прв ја испратил веста за земјотресот кој се случил во 5:17 часот наутро. Некои велат дека тоа биле припадници на армијата, но според други извори, се смета дека вработените во поштата први воспоставиле телефонска врска со Приштина во 6:30 часот, оспособувајќи некои од уредите за комуникација во разурнатата зграда. Потоа воспоставиле врска и со Белград, но преку Приштина. Околу 9 часот истиот ден од електричниот столб пред гимназијата „Јосип Броз Тито” поштарите воспоставиле и директна врска со Белград.
Животот по земјотресот во Скопје се одвивал главно во шаторски населби каде и Поштата бргу се приспособила кон настанатата ситуација и во шаторските населби отворила свои пунктови.
Во градот се организирале четири пошти, под шатори.
Поштарите пешачеле 18 километри
Поштарите прво ја носеле поштата на означените адреси, а ако пред куќите не биле оние за кои била наменета поштата, писмата ги носеле во шаторските населби, или во своите пунктови каде што граѓаните доаѓале и ги подигале своите писма и пратки.
Доставата на поштенските пратки, особено во оддалечените подрачја се вршела со бројни тешкотии. Поштарите секојдневно поминувале десетици километри. Според евиденцијата од овој период, секојдневно пешачеле по околу 18 километри.
Во планот за изградба на Скопје се планирале градски и приградски населби и било задолжително во новите населби да има пошти, здравни установи, основни училишта, како и објекти за општествена активност и културно-забавен живот.
Сите поштенски објекти кои биле разурнати за време на скопскиот земјотрес биле заменети со времени објекти – бараки во 1964-65 година.
Првата импровизирана пошта, телеграф и телефон, почнала да работи веќе на 27 јули 1963 година
Во овој период биле поставени 1.544 поштенски ковчежиња. Во просек по едно поштенско сандаче на секои 17 квадратни километри, односно на секои 1.047 жители.
Една деценија по земјотресот зградата на Пошта 2 која се наоѓала до старата железничка станица е возобновена на нова локација; во рамките на новата Железничка станица се наоѓа и новата Пошта 2 според планот на Кензо Танге.
Град на тагата и солидарноста
Денес, повеќе од половина век по земјотресот, доколку би прашале некој жител на градот кој е најтрагичниот ден во историјата на градот, веројатно тој или таа би ви одговориле дека тоа е 26 јули 1963 година, денот кога Скопје го погодил катастрофалниот земјотрес.
Но исто така, кога би прашале некој, кога во градот владеела најголемата солидарност, веројатно повторно одговорот би бил поврзан со земјотресот во Скопје во 1963 година. Земјотресот го срушил градот, но не и надежта на скопјани дека повторно ќе го изградат својот град.
Првата помош за граѓаните погодени од земјотресот дошла од војската и сограѓаните, но во наредните денови започнала да пристигнува и помош од целиот свет. Вкупно 87 нации од светот испратиле некаква помош во Скопје и помогнале тоа да се изгради повторно, па поради тоа градот го носи и епитетот „град на солидарноста“.
